Viapass stelt groener wegvervoer vast
Viapass, de interregionale entiteit die de kilometerheffing voor vrachtwagens coördineert en controleert, sloot zopas haar vijfde operationele werkingsjaar af. Op 1 april 2016 startten de drie gewesten van België met een kilometerheffing voor vrachtwagens van meer dan 3,5 ton.
Het principe was eenvoudig: in plaats van een belasting te betalen op het bezit van een voertuig, werd voortaan een kilometerheffing gevraagd op het werkelijke gebruik ervan. Het systeem van Viapass genereert tolgelden die de gewesten kunnen investeren in infrastructuur en mobiliteitsprojecten.
De afgelopen vijf werkingsjaren heeft Viapass op vrij stabiele basis inkomsten aan tolgelden kunnen overmaken aan de 3 gewesten. Uit cijfers blijkt dat meer dan de helft van de tol (53%) door buitenlandse transporteurs wordt gegenereerd. De vaste bezoekers van België zijn overigens trouwe klanten. In de top 10 staan, in volgorde van belangrijkheid, naast België en een groep Europese landen, Nederland, Polen, Roemenië, Litouwen, Duitsland, Frankrijk, Luxemburg en Bulgarije.
Vanaf 18 maart 2020, bij de aanvang van de eerste lockdown, werd de impact door corona ook bij Viapass zichtbaar en daalde het aantal vrachtwagens substantieel van gemiddeld 150.000 per werkdag naar 110.000 en lager. In de loop van de zomervakantie steeg het aantal vrachtwagens weer naar normale gemiddelden om op dat niveau verder te blijven schommelen.
Wat in het cijferoverzicht van Viapass het meest in het oog springt, is de stelselmatige en doorgedreven vergroening van de vrachtwagenvloot die op onze wegen rijdt. Waar er in 2016, bij de start van de kilometerheffing, 30,6% van de tolinkomsten werd gegenereerd door vrachtwagens die een Euro 6-uitstootnorm hadden, is dat percentage in de loop van de jaren aanmerkelijk gestegen. Tijdens het jongste werkingsjaar kwamen bijna 80% van de tolgelden door de vrachtwagens op onze wegen uit de meeste groene categorie: Euro 6. De twee beste categorieën, Euro 5 en Euro 6 samen, vertegenwoordigden niet minder dan 95% van het vrachtverkeer op de baan.
“Het is duidelijk dat het gunstigere tarief voor groene vrachtwagens in de kilometerheffing een meebepalende factor is bij de aanschaf van een vrachtwagen”, meent administrateur-generaal Johan Schoups. “Een andere factor die het tarief van de kilometerheffing bepaalt, is de gewichtsklasse. En ook hier zien we een stijging van de heffingen voor +32 ton vrachtwagens van 87% naar 91% vandaag. Dat is een duidelijke indicatie van de grote hoeveelheid afgelegde kilometers door grote vrachtwagens, in verhouding met de twee andere – lichtere – klassen.”
In België ingeschreven vrachtwagens waren het vorige kalenderjaar goed voor 47,2% van de activiteit door trucks in België. Nederlandse en Poolse vrachtwagens nemen elk 10% van de gereden kilometers op betalende tolwegen voor hun rekening. Roemeense trucks staan op de vierde plaats met 6,1%, gevolgd door Litouwse (4,6%), Duitse (3,8%), Franse (3%), Luxemburgse (2,5%) en Bulgaarse (2,4%) vrachtwagens. Die rangschikking van landen was in 2019 niet anders. Per werkdag reden er in 2020 gemiddeld 144.474 vrachtwagens in België, tegenover 146.897 een jaar eerder.
Van alle wagens die in België onderworpen zijn aan de kilometerheffing, is 99,2% reglementair in orde. “De resterende 0,8% zijn daarom niet noodzakelijk kwaadwillige overtreders”, zegt Johan Schoups. Een vrachtwagen wordt gemiddeld drie keer per dag gecontroleerd. Dat komt neer op meer dan 8 miljoen controlemomenten per maand. De controles gebeuren door 39 cameraportieken, 22 verplaatsbare camera’s en 38 controlevoertuigen en -motoren van de drie gewesten. Afhankelijk van de ernst van de overtreding is er een boete van 100, 500, 800 of 1.000 euro.
Samen met de bekendmaking van de cijfers na het vijfde jaar kilometerheffing heeft Viapass zijn jaarverslag voor het kalenderjaar 2020 gepubliceerd.
In het voorbije kalenderjaar (januari tot januari) bedroeg de opbrengst van de kilometerheffing 736 miljoen euro. In België of in het buitenland ingeschreven vrachtwagens reden vorig jaar samen 5,57 miljard kilometer op de betalende tolwegen in de drie gewesten. Dat was in het afgelopen coronajaar minder dan de 6,39 miljard kilometer in 2019. Dat de opbrengsten vorig jaar hoger waren dan in 2019, komt door de aangepaste tarieven voor de kilometerheffing in 2020.
Foto: Viapass
