Meer dan stresstest voor logistieke netwerken

Voor het onderzoek bevroeg Moore 109 supply chain experts met ervaring op verschillende vlakken: van aankoop en planning tot productie, kwaliteit, warehousing en transport. Het onderzoek nam de ervaring uit vrijwel alle industrietakken en sectoren mee. Er werd specifiek gepolst naar hoe de respondenten de impact van de eerste golf op hun professionele activiteiten hebben beleefd.

Voorraadmanagement bovenaan de agenda

Een van de grootste bezorgdheden van supply chain managers bleek wel het goed blijven beheren van de voorraadniveaus (zie figuur). Maar liefst 75% zag de voorraden van componenten en belangrijke afgewerkte producten tot op zekere hoogte afnemen. Tegelijk nam de vraag naar een aantal basisproducten fors toe. Dat had niet zozeer te maken met een stijgende vraag van de consument, maar veel meer met paniekaankopen en het bullwhipeffect. Tegelijk kregen ondernemingen te kampen met heel wat toeleverproblemen. Zo was het gedurende enkele weken erg moeilijk om nog goederen via de lucht getransporteerd te krijgen. Verder werden ook het zeevervoer en zelfs het wegtransport vaak zwaar getroffen door de lockdowns.

Een vijfde van de respondenten noteerde dan weer een opvallende stijging van de voorraadniveaus, vaak omwille van de sterke terugval in de vraag.
Joël Wijns, partner business consulting bij Moore: “De coronacrisis heeft er in elk geval voor gezorgd dat een goed doordacht voorraadmanagement vandaag bovenaan de agenda van veel supply chain managers staat. Maar liefst 72% van de respondenten stelt dat het voorraadbeleid omwille van COVID-19 is aangepast of zal worden aangepast.”

Productienetwerken herbekeken

Al in januari en februari 2020 begon de aanvoer van goederen vanuit het Verre Oosten te stokken. Maar de lockdowns in Europa en de VS beïnvloedden de productie in deze continenten nog meer. Dat weerspiegelt zich ook in de cijfers. Niet minder dan 73% van de respondenten geeft aan dat ze de productievolumes in de periode van maart tot mei zagen terugvallen.

COVID-19 heeft pijnlijk duidelijk gemaakt dat het grote risico’s met zich mee kan brengen als we belangrijke producten ver weg produceren. Sinds de uitbraak van het coronavirus overwegen dan ook steeds meer organisaties om bepaalde kernactiviteiten in hun productieketens te herlokaliseren.
J. Wijns: “We moeten er wel aan toevoegen dat heel wat bedrijven al langer met die gedachte spelen. Zo worden globale logistieke netwerken al een hele tijd onder de loep genomen. Een belangrijke reden zijn wijzigende handelsrelaties, denken we maar aan de Brexit of de verhouding tussen China en de US. Maar ook veiligheidskwesties, natuurrampen en doelstellingen op het vlak van duurzaamheid dragen daartoe bij. Daarnaast biedt Industrie 4.0 nieuwe opportuniteiten om eender waar efficiënt te kunnen produceren. We kunnen dan ook stellen dat COVID-19 eerder het spreekwoordelijke laatste duwtje was dat bedrijven ertoe aanzet om het supply chain netwerk strategisch te herbekijken.”

Het ziet er dan ook naar uit dat organisaties nu effectief zullen starten met het reorganiseren van hun supply netwerken, inclusief herlokalisering waar nodig. Uit de studie van Moore blijkt dat niet minder dan 71% van de respondenten aanpassingen van het supply netwerk verwachten om beter bestand te zijn tegen toekomstige disrupties. Bijna een vijfde meent dat die herconfiguratie significant zal zijn. Daarbij stellen ze dat nieuwe investeringen in productiefaciliteiten kunnen zorgen voor een geografische shift. Om beter gewapend te zijn tegen toekomstige schokken in hun keten sluiten ze niet uit dat kritische productieprocessen vaker opnieuw naar het westen zullen worden gehaald.

Digitale integratie als competitief voordeel

COVID-19 heeft er ook toe geleid dat de toepassing van digitale technologieën in een stroomversnelling terechtkomt. Tijdens die eerste golf hebben die technologieën hun waarde ten volle kunnen bewijzen. Zo hadden organisaties die tijdens de eerste golf een gedetailleerd zicht hadden op de voorraden in het supply chain ecosysteem van leveranciers en distributeurs een aanzienlijk competitief voordeel. Zij kregen de actuele situatie sneller in beeld, bleken wendbaarder en beter gewapend om de crisis het hoofd te bieden. Met behulp van digitale technologie ontwikkelen deze ‘supply chain leaders’ bijvoorbeeld rapporten en control towers die zorgen voor een beter zicht op de voorraadniveaus in de supply chain. Daarbij connecteren ze niet alleen de data van interne systemen, ook data van leveranciers, belangrijke klanten en logistieke partners worden meegenomen. Zo zorgen ze voor een end-to-end en realtime zicht op de voorraden in hun netwerk.

Toch beweert nog maar 30% van de respondenten vandaag al sterk geïntegreerd te zijn met hun belangrijkste leveranciers. Zij wisselen (bijna) in real time data uit over orders en hebben hun ERP-systemen geïntegreerd. De grote meerderheid van de bedrijven deelt informatie meestal nog steeds ad hoc. Zij staan nog mijlenver af van een structurele integratie en een efficiënte uitwisseling van belangrijke data met hun belangrijke leveranciers.
J. Wijns: “Die bedrijven kunnen in crisisperiodes meer schokbestendig worden door sterker in te zetten op de integratie met hun strategische leveranciers. Bovendien mogen we niet vergeten dat een betere visibiliteit toelaat ook in ‘normale omstandigheden’ efficiënter te werken, aangezien resources op die manier beter ingezet worden en er meer controle over de goederenstroom is.”

Gelukkig is bij veel bedrijven intussen wel een belletje gaan rinkelen, blijkt ook uit de cijfers. Op de vraag wie er vandaag aan betere logistieke rapporten werkt, antwoordde niet minder dan 64% dat ze daar recent werk van hebben gemaakt of dat ze dat de komende maanden willen doen.

Druk op de planning

Daarnaast moesten de voorbije maanden – zeker tijdens en net na de lockdown – heel wat operationele brandjes worden geblust. Klanten die orders uitstelden, leveranciers die deadlines niet haalden, productieschema’s die in het honderd liepen, het was dagelijkse kost. Dat alles maakte dat COVID-19 de last op de schouders van logistieke planners in veel organisaties verhoogde.

In het onderzoek stelde maar liefst 81% dat het werkvolume toegenomen is voor medewerkers met een planningsfunctie of een bredere coördinerende rol. Zeker in het begin van de lockdown steeg de stress binnen supply chain teams aanzienlijk, ondanks dat de verkoop vaak kelderde. Toch geeft slechts 20% van de respondenten aan dat ze de komende drie maanden extra mensen willen aanwerven om die werklast te verlagen.
J. Wijns: “Het is niet onlogisch dat bedrijven in de huidige economische situatie voorzichtig blijven. Maar het is wel belangrijk om de situatie nauwgezet te monitoren. Als de werklast in organisaties zo hoog blijft, kan dat uiteraard negatieve gevolgen hebben. In dat geval is het slim te automatiseren en te digitaliseren om processen meer te stroomlijnen. Daarnaast kunnen bedrijven externe resources overwegen om – gedurende een beperkte periode – de fluctuaties in de workload in welbepaalde supply chain domeinen te helpen opvangen.”

Samengevat kunnen we stellen dat we uitzonderlijke tijden beleven, die ook op supply chains een grote impact hebben. De komende tijd zal de weerbaarheid van supply chain netwerken dan ook verder worden getest: op het vlak van systemen, processen en organisatie. Het is nu vooral belangrijk dat bedrijven beseffen dat een aantal veranderingen een blijvende impact zullen hebben. Zo kunnen ze tijdig de nodige strategische beslissingen nemen om die structurele veranderingen het hoofd te bieden.
TC