Kilometerheffing leverde afgelopen werkingsjaar 838,41 miljoen euro op
De kilometerheffing voor vrachtwagens in ons land heeft in haar zevende werkingsjaar (van 1 april 2022 tot en met 31 maart 2023) 838,41 miljoen euro tol gegenereerd. Dat is 2% meer dan de 822,4 miljoen euro in het werkingsjaar daarvoor, zo blijkt uit de cijfers van Viapass, de interregionale entiteit die namens de drie gewesten de kilometerheffing voor vrachtwagens coördineert en controleert.
De economie in Europa had het moeilijk in 2022 en ook de transportsector deelde in de klappen. Waar de gereden tolkilometers op de Belgische wegen onafgebroken stegen van 2016 tot de zomer, gingen ze in het najaar licht naar beneden. Ook het aantal vrachtwagens daalde. Terwijl er in het zesde werkingsjaar (van 1 april 2021 tot en met 31 maart 2022) nog 41,1 miljoen vrachtwagens ons land doorkruisten, waren dat er in werkingsjaar 2022-2023 nog 40,28 miljoen. De daling manifesteerde zich vooral in de tweede jaarhelft van 2022.
De verhouding tussen binnen- en buitenlandse vrachtwagens bleef wel gelijk: België is goed voor 52,4% van de vrachtwagens. Dat is niet te verwarren met de verhoudingen van de tolinkomsten van de kilometerheffing, waar het aandeel van niet-Belgische wagens meer dan de helft bedraagt (53,26%). “Dat lijkt misschien tegenstrijdig, maar Belgische transportbedrijven blijven doorgaans meer in eigen land rondrijden, terwijl hun buitenlandse collega’s België doorkruisen en dus niet alle dagen in het land rijden”, licht Johan Schoups, administrateur-generaal van Viapass, toe.
Vergroening van transport
Vrachtwagens betalen per gereden kilometer op tolwegen. Dat bedrag hangt van drie factoren af: het gewest waar de weg ligt, de maximaal toegelaten massa (MTM) en de Euro-emissienorm van het voertuig. De kilometerheffing hanteert drie MTM-categorieën (meer dan 3,5 ton tot 12 ton, meer dan 12 ton tot 32 ton, en meer dan 32 ton) en zeven Euronormen (van de meest vervuilende Euro 0-norm tot de meest milieuvriendelijke Euro 6-norm). Hoe hoger de Euronorm van de vrachtwagen en hoe lager zijn MTM, hoe voordeliger het tarief per gereden kilometer.
“Het principe is dat de grootste vervuilers/gebruikers het meeste betalen en dat werkt”, zegt Johan Schoups. “Nog slechts 3,2% vrachtwagens behoort niet tot de twee properste emissiecategorieën, Euro 6 en Euro 5. Ook de verdeling van grootte van de voertuigen voor het goederentransport over de weg blijft stabiel, want het aandeel van vrachtwagens uit de hoogste gewichtsklasse, met een MTM van meer dan 32 ton, blijft goed voor ruim 91% van de inkomsten uit de kilometerheffing.”
Verfijning van monitoringsystemen
België is sinds 2016 het eerste land dat erin geslaagd is over het gehele grondgebied, in meerdere gewesten tegelijkertijd een interoperabel kilometerheffingssysteem op basis van satellietnavigatie (GNSS of Global Navigation Satellite System) uit te rollen.
Negendertig portieken controleren elke vrachtwagen en de daarin aanwezige OBU met verschillende controlesystemen. Mobiele controleteams en verplaatsbare toestellen hebben dezelfde uitrusting. Dat betekent dat elke vrachtwagen gemiddeld driemaal per dag wordt gecontroleerd. Wie zich niet aan de regels houdt, krijgt een boete. Die boete staat in verhouding tot de ernst van de overtreding.
Viapass heeft de voorbije coronajaren een dataplatform ontwikkeld om zijn geanonimiseerde statistieken verder te verfijnen. Die Viapass-hub voorziet in de informatiebehoefte van de gewesten en moet het ook voor toekomstige dienstverleners makkelijk maken om erop aan te sluiten. Tijdens de coronajaren voorzag Viapass het Federaal Planbureau van de nodige transportcijfers als barometer van de economische activiteit in België. Statbel volgde kort daarop.
Foto: Viapass