Risico op mislukte leveringen versus suboptimale routes

Eduardo Benitez Prieto is een Mexicaanse masterstudent bedrijfskunde aan de VUB. Hij legde de impact van tijdsvensters naast die van mislukte leveringen binnen een ‘last mile’ context van e-commerce. “In mijn thuisland werkte ik voor Danone, dat onder meer flessen water leverde aan winkelpunten”, begint hij. “Omdat er niet altijd iemand aanwezig was, moesten de chauffeurs meermaals naar hetzelfde punt terugkeren, wat leidde tot extra ritten. Ik wilde de financiële gevolgen aftoetsen en nagaan wat de beste oplossing was in het kader van de duurzaamheidsdoelstellingen van de Verenigde Naties.”

Levervensters vormen mogelijk de geknipte oplossing. “Al kunnen beperkingen in de levertijden als een tweesnijdend zwaard werken, aangezien er een discrepantie ontstaat tussen de optimale route en de door de klant gewenste tijdstippen”, weet Eduardo Benitez Prieto. “Het zorgt er mogelijk voor dat de afstanden vergroten, wat uiteraard de ecologische voetafdruk niet ten goede komt. Beide oplossingen kennen dus voor- en nadelen. Mijn onderzoek moest de meest gunstige uitkomst detecteren.”

Green VRP

Eduardo Benitez Prieto baseerde zijn simulatie op de context in Cancún, een Mexicaanse stad die volgens de onderzoeker in grote mate reprenstatief is voor veel andere steden in Mexico en Europa. De meeste studies leggen de focus op het klassieke voertuigrouteringsprobleem (vehicle routing problem of VRP) waarbij je de totale afstand of reistijd probeert te minimaliseren om alle klanten binnen een bepaalde tijd te bezoeken.

E. Benitez Prieto: “Klassieke VRP houdt geen rekening met het duurzaamheidsaspect. Daarom breidde ik de scope uit richting Green VRP. Op basis van literatuuronderzoek onderscheidde ik drie KPI’s, gekoppeld aan de duurzame ontwikkelingsdoelen van de VN: het niveau van fijnstof, de economische kant met directe logistieke kosten en de CO2-uitstoot. Om de oplossing als één geheel te vergelijken, vertaalde ik de KPI’s naar een algemene KPI, namelijk de totale kosten in Amerikaanse dollar.”

Het onderzoek verliep aan de hand van een database met huishoudelijke coördinaten van de stad Cancún, de open source spreadsheet Solver en een kwantitatieve analyse met negentig scenario’s, op basis van verschillende datasets. Die variabelen omvatten bijvoorbeeld een verschillend aantal klanten, diverse tijdvensterbreedtes en het percentage klanten dat de vervoerder via die tijdvensters bediende. De focus lag op de beïnvloeding van de financiële en duurzame KPI’s door middel van een reductie van het aantal gefaalde leveringen met behulp van levervensters.

Kostenverschil tot 50%

De bevindingen van Eduardo Benitez Prieto tonen aan dat zelfs een significante reductie van het aantal mislukte leveringen de hogere kosten als gevolg van levervensters niet compenseerden. “In sommige scenario’s liep het kostenverschil op tot 50%”, vertelt hij. “Het percentage klanten met tijdvensters was de variabele met het grootste effect op de resultaten. Hoe lager het aantal klanten met levervensters, hoe efficiënter de oplossing volgens onze onderzoeksopstelling. Die efficiëntie compenseerde het grotere percentage aan mislukte leveringen voor 83 van de 90 scenario’s op het vlak van afgelegde afstanden, emissies en kosten.”

Enkel wanneer slechts een klein percentage van bijvoorbeeld tien procent van de orders via levervensters verloopt, ontstaat er een positief effect. De breedte van de levervensters speelde een beperkte rol. Al bleek de impact wel kleiner bij een tijdvork van 120 minuten, ten opzichte van een levervenster van 60 minuten. Een andere conclusie is dat oplossingen met een grotere afgelegde afstand altijd duurder bleken. Zo was een scenario met in totaal minder afgelegde kilometers en meer voertuigen altijd beter dan grotere hoeveelheden afgelegde kilometers en een afname van de vaste kosten.

Financiële impact CO2 relatief laag

De leverkeuze beïnvloedde eveneens de duurzaamheidsimpact. “CO2 vertegenwoordigde acht procent van de totale kosten in geldwaarde. Het effect van fijnstof lag nog eens de helft lager”, gaat Eduardo Benitez Prieto verder. “De impact van duurzaamheid op het kostenplaatje bleef dus relatief beperkt. Al spreekt het voor zich dat duurzaamheid om veel meer gaat dan enkel een financiële KPI en de gevolgen voor mens en maatschappij sterk doorwegen.”

Nuances

Hoewel het onderzoek interessante inzichten biedt, wijst Eduardo Benitez Prieto op enkele belangrijke nuances. “In Mexico is het niet gebruikelijk pakjes bij de buren of onder de carport achter te laten. Dat is in België wel het geval, maar is dus niet in het onderzoek meegenomen. De studie bekijkt enkel het logistieke perspectief. Het is perfect mogelijk dat levervensters een noodzaak vormen om aan de verwachtingen van de consument tegemoet te komen. Daar tegenover staat dat het niet halen van de vooropgestelde levervensters dan weer voor extra frustraties kan zorgen.”

Onderzoek van Descartes uit 2021 bevestigt die stelling. De meest aangehaalde irritaties omvatten toen namelijk een latere levering dan verwacht (27%) en de levering op een ander tijdstip dan aangegeven. Tegelijk prijkte op plaats drie (21%) de situatie waarbij de leverancier te ruime levervensters aanbiedt. De afweging tussen de veeleisende klant en de kostenoptimale oplossing blijft dus een fragiel gegeven.

KD