Migratie naar 2D-barcodes

Barcodetechnologie is flink geëvolueerd sinds in 1974 voor het eerst de EAN-code werd gescand op een pakje kauwgom in een supermarkt in de Amerikaanse staat Ohio. De term EAN (European article number) is intussen niet meer in gebruik. Sinds EAN in 2005 opging in GS1, hebben we het over GTIN-codes (global trade item number). GS1 is een onafhankelijke non-profit voor globale standaarden. Meer dan een miljard producten dragen een barcode van GS1. “Door de 1D-barcode te scannen met een traditionele image-based of laserscanner kom je enkel te weten wat het product is”, zegt Sarina Pielaat, adviseur bij GS1 Nederland, tijdens een webinar van het European Supply Chain Forum (ESCF).

Lang was de streepjescode met daarin het GTIN-identificatienummer de enige barcode die je op de verpakking vond. Maar vanaf januari 2028 zal er op elke verpakking een 2D-barcode staan. Die migratie brengt veel opportuniteiten met zich mee. Met een 2D-barcode achterhaal je makkelijk of het product de juiste verpakking heeft of zich in de juiste omgeving in de juiste productiesite bevindt.

2D-barcodes: ‘scan the possibilities’

Een 2D-barcode slaat informatie in twee dimensies op: horizontaal en verticaal. Daarom dragen de grafische vierkantjes veel meer data dan simpele streepjescodes, ook al zijn ze kleiner. Foutencorrectie maakt 2D-barcodes ook betrouwbaarder dan 1D-barcodes, bijvoorbeeld wanneer de barcode beschadigd is.

Er bestaan twee soorten 2D-barcodes. De eerste is de QR-code. Wanneer je als consument een QR-code scant met de camera van je smartphone, brengt die code je naar een webpagina, waar je bijvoorbeeld een menukaart of een instructievideo vindt. Die QR-code kan worden gecodeerd met een GS1 Digital Link-standaard, die aan de kassa kan worden gescand en ingezet voor marketingdoeleinden. Ze opent de weg naar meer informatie, bijvoorbeeld over de ingrediënten, lopende promoties of de houdbaarheidsdatum.

Een GS1 DataMatrix, de tweede soort 2D-barcode, kan extra informatie bevatten, maar kan niet zoals de QR-code diverse webadressen opnemen. Er is een app vereist om de code te scannen. Een datamatrix van GS1 duikt vooral op in de gezondheidssector om aanvullende informatie over een product te geven, en in de FMCG-sector om artikelen met een variabel gewicht te identificeren en te coderen.

Voordelen voor de supply chain

Volgens GS1 heeft een 2D-barcode een grote meerwaarde voor bedrijven die grote hoeveelheden data volgen en beheren, doorheen verschillende supply chains. “Een ‘web-enabled’ 2D-barcode biedt gebruikers een schat aan informatie waarmee ze in de volledige waardeketen sneller op trends kunnen reageren”, klinkt het. “Bijvoorbeeld wanneer er een terugroeping nodig is of om de authenticiteit van een product te verifiëren. Het gaat immers om een geconnecteerde code die alle stakeholders in de supply chain in staat stelt beter met elkaar te verbinden. Dat komt de transparantie en de traceerbaarheid ten goede, terwijl het engagement van de consument verhoogt. Aangezien je de barcodes op allerlei materialen kunt printen – ook op plastic of metaal – en je ze vanuit verschillende hoeken of vanop grotere afstanden kunt scannen, zijn ze ook veelzijdiger.”

Voorraadbeheer

Hoewel een 1D-barcode veel kan betekenen voor een nauwkeurige inventaris, kent de GTIN bepaalde limieten. De extra informatie in een 2D-code geeft meer informatie over het gescande product en verhoogt de efficiëntie bij het verwerken van retouren door meer duidelijkheid te scheppen over het product en zijn verleden. Het geeft je bijvoorbeeld een beter inzicht in je DRS-systeem (deposit refund). Verder leveren een meer gestroomlijnde logistiek of accurate forecasting waardevolle bedrijfsinzichten op.

Ondersteunende identificatiesleutels zoals een lotnummer maken het mogelijk voorraad FIFO te beheren. Met een houdbaarheidsdatum kan je toezicht houden op de versheid van alle producten in je voorraad en promoties toekennen, wat verspilling tegengaat en versheid garandeert. Veel organisaties maken inmiddels gebruik van die toepassing. Het serienummer stelt je in staat een product te traceren op ‘instance-level’. Zo achterhaal je ook snel of een product beschikbaar is of niet. 2D-barcodes vormen een goede back-up voor implementaties van een serienummer.

Authenticiteit

Wanneer elk product is voorzien van zowel een GTIN-nummer als een uniek serienummer via een 2D-barcode, reduceer je het risico op namaak- of vervalste producten. Tegelijk verhoog je de veiligheid van de klant. Door in de productiefase een lotnummer toe te voegen, kan iemand later via een scan te weten komen waar in de supply chain het product zich bevond. Ook is het mogelijk te achterhalen uit welk land het product komt of kom je meteen te weten waar een product zich bevindt.

Traceerbaarheid

Op het vlak van traceerbaarheid is meer mogelijk dan alleen instance-level tracking of traceren uit welk land een product komt. Het lotnummer vergroot de zichtbaarheid van de supply chain of ‘custody chain’ en vergroot zo het vertrouwen van stakeholders. Je ziet bijvoorbeeld wat het product is en waar de klant het kocht. Productterugroepingen kunnen met een 2D-barcode efficiënter verlopen, met een snellere verwijdering en waarschuwingen in het verkooppunt.

In techniek of logistiek

Het globale project rond 2D-barcodes is erop gefocust dat medewerkers in een retail-verkooppunt gegarandeerd 2D-barcodes kunnen scannen. “Maar er zijn natuurlijk ook veel implementaties van 2D-barcodes in andere bedrijven, zoals in de technologische sector of in transport en logistiek, waar geen verkooppunt bij betrokken is”, zegt Sarina Pielaat. “In de spoorwegindustrie, bijvoorbeeld, kun je een GS1 DataMatrix aantreffen, gemarkeerd met een laser op een specifiek onderdeel. De datamatrix vertelt je meer informatie over het onderdeel en biedt meer zekerheid dat je het onderhoud of de herstellingen ervan correct bijhoudt.”

In de logistieke sector heeft GS1 een set standaarden die luistert naar de naam Scan4Transport. “Dat is de basis voor een label met een 2D-barcode dat je op een product of op een logistieke unit aanbrengt. In die barcode staat extra informatie over dat specifieke item en een set standaarden voor hoe je over die logistieke informatie communiceert.”

Wat is er nog nodig?

Hoewel smartphones QR-codes kunnen scannen, zijn alleen image based-scanners compatibel met alle soorten 2D-barcodes. Wie nu enkel laserscanners heeft, zal in hardware moeten investeren om 2D-codes te kunnen scannen. Bepaalde scanners kunnen zowel 1D- als 2D-barcodes scannen, wat flexibiliteit geeft. Op dit moment hanteren verschillende Belgische retailers in België al 2D-barcodescanners.

S. Pielaat: “Het is de ambitie van GS1 dat in 2027 alle scanomgevingen 2D-barcodes kunnen scannen: zowel de typische scanners, point-of-sale-scanners, mobiele terminals, als de apps van merken of retailers. Samen met onze partners doen we ons best om die deadline te halen, en we zijn goed op weg.”

Hoever staan we?

Een onderzoek uit 2021 voorspelde dat in 2025 bijna negentig procent van de scanners in de retailsector compatibel zou zijn met 2D-barcodes. Vandaag zouden we volgens dezelfde tijdlijn op 85 procent zitten, terwijl dat in 2020 nog maar 65 procent was. Bedrijven kunnen nu starten met 2D-barcodes, maar tot eind 2027 is er een transitieperiode waarin de lineaire code naast de 2D-barcode blijft bestaan. Dat geeft retailers de tijd om de overstap te maken. De technologie biedt extra mogelijkheden voor retailers die wel al klaar zijn voor de nieuwe generatie barcodes en de 1D-barcode niet meer nodig hebben. Modeketen H&M, bijvoorbeeld, gebruikt 1D-barcodes om zijn kleding te identificeren en RFID met GS1 Digital Link als back-up voor het geval de hardware het label niet kan scannen.

ESCF

Het samenwerkingsforum ESCF verenigt ongeveer zestig bedrijven die zoeken naar praktische, technologische wetenschappelijke oplossingen voor supply chain uitdagingen. Met het webinar over 2D-barcodes zochten ESCF en GS1 de interactie met leden op om kennis te delen en door middel van samenwerking veranderingen verder te ontwikkelen.

LM