Maximale efficiëntie bij maximale bediening

Brink’s – voluit The Brink’s Company – is van oorsprong een Amerikaans bedrijf, opgericht in 1859. Het is genoteerd op de beurs van New York en heeft vestigingen in 52 landen. In 1969 ging Brink’s in België van start. De Belgische tak telt vandaag 650 medewerkers, verbonden aan vestigingen in Groot-Bijgaarden, Kortrijk en Luik. Wekelijks leveren ze diensten op ruim 11.000 locaties verspreid over heel België. “Bij het grote publiek zijn we bekend van de waardetransporten met onze gepantserde vrachtwagens,” zegt Philippe Bottequin, CEO bij Brink’s Solutions Belgium, “maar we doen intussen veel meer dan dat. We bieden diensten aan rond cash management, in de breedste zin van het woord.”

Transport en dienstverlening

Toch blijft het klassieke waardetransport belangrijk. Op vandaag voert Brink’s nog altijd geldtransporten uit voor de banken, staat het bedrijf in voor het bijvullen van bankautomaten en het ophalen van cash bij retailers. “De bankensector is de afgelopen tijd sterk veranderd”, zegt Philippe Bottequin. “Het aantal bankkantoren is fors gedaald – en daardoor ook het aantal geldautomaten.” Om op de vraag naar meer automaten in te spelen, hebben KBC, Belfius, ING en BNP Paribas Fortis samen Batopin opgericht. Bij de CASH-punten van Batopin – een ‘winkelruimte’ met bankautomaten – staat Brink’s in voor het aanvullen van de voorraad bankbriefjes.

Daarnaast heeft Brink’s zijn aanbod uitgebreid met diverse oplossingen voor het veilig bewaren van cash, maar evengoed met toepassingen die toelaten ontvangen cash onmiddellijk op de bankrekening van de ontvanger bij te schrijven. “Een winkelier stopt het geld in de kluis en meldt het bedrag aan via ons portal”, legt Philippe Bottequin uit. “Wij storten het bedrag vervolgens op de rekening van de winkelier en voorzien een ophaling van de cash op het moment dat de kluis een bepaalde vullingsgraad heeft bereikt.” Dat helpt Brink’s om zijn transportplanning te optimaliseren, waarover straks meer.

Gepantserde vrachtwagens, gewapende chauffeurs

De korte schets van Brink’s hierboven toont aan dat het in wezen om een logistiek bedrijf gaat. Net als een koerierdienst levert Brink’s goederen af en haalt het goederen op, om die tussentijds op te slaan en vervolgens weer verder te transporteren. Alleen gaat het hier niet om brieven, pakjes, pallets of bulk, maar om cash geld. “Dat is al een eerste belangrijk verschil met een conventionele transporteur”, zegt Philippe Bottequin. “We gebruiken aangepast materieel. Onze vloot van 120 vrachtwagens is sterk beveiligd, zowel aan de buitenkant als binnenin. Dat op zich maakt onze business al heel kapitaalintensief.”

Daarnaast moeten de chauffeurs over een veiligheidscertificaat beschikken. Ze moeten daartoe een wettelijk verplichte opleiding volgen. “In de jaren tachtig van de vorige eeuw waren overvallen op geldtransporten schering en inslag. Er is toen nieuwe wetgeving gekomen, met tal van maatregelen om de veiligheid op te drijven. En met succes, want overvallen zijn er nu niet meer.” Zo moeten er bij een transport altijd twee chauffeurs aanwezig zijn, waarbij ze de activiteit gewapend mogen uitvoeren.

Dat een overval op een geldtransport vandaag een zeldzaamheid is, komt omdat ook andere maatregelen – met name de zogenaamde plofkoffer – ervoor zorgen dat zo’n overval niet loont. Wil een overvaller een geldkoffer openen, dan maakt het ingebouwde ontwaardingssysteem de bankbiljetten onbruikbaar met onuitwisbare inkt. “Je begrijpt meteen dat al die elementen onze logistieke operaties duur maken”, zegt Philippe Bottequin. Het verklaart ook de hoge drempel voor nieuwe bedrijven om in de markt van het waardetransport in te stappen.

Complexe transportplanning

In de geschetste context staat een efficiënte transportplanning bij Brink’s uiteraard voorop. Die blijkt in de praktijk vrij complex, omdat er een combinatie van verschillende manieren van werken in samenkomt. “Sommige klanten ‘bestellen’ een transport”, legt Philippe Bottequin uit. “Een winkel, bijvoorbeeld, die een bepaald volume cash in huis heeft, contacteert ons dan met de vraag het geld te komen ophalen.” Die opdrachten moet Brink’s voorzien binnen een planning die al een aantal vaste afspraken voorziet, bijvoorbeeld bij retailers waar het bedrijf dagelijks – tot zelfs meermaals per dag – langsgaat.

De afspraken voor de ophaling van cash combineert Brink’s waar mogelijk ook met afspraken bij klanten die vragen om wisselgeld – zowel biljetten als munten – te komen leveren. “Maar daar ontstaat extra complexiteit”, vervolgt Philippe Bottequin. “De regels voor het transport van cash zijn heel strikt. Tijdens een rit die we voor een bank uitvoeren, mogen we in bepaalde gevallen – afhankelijk van de gebruikte procedure – geen ophaling of levering voorzien bij een retailer. Daardoor gebeurt het soms toch dat we eenzelfde locatie met verschillende vrachtwagens aandoen.”

Slimme kluizen

Om de transportplanning bij handelaars efficiënter te maken – en zo tegelijk de kostenefficiëntie te verhogen – zet Brink’s onder meer in op het gebruik van slimme kluizen. Het gaat om machines die de retailer of winkelier toelaten hun cash in alle veiligheid te bewaren, zonder de behoefte aan een dagelijkse ophaling. Brink’s werkte daarvoor verschillende oplossingen uit: van een kluis waar de medewerkers van de backoffice de cash in verzegelde zakken in plaatsen, over een type kluis voor de invoer van biljetten in de frontoffice, tot een gesloten kassasysteem waar de consument cash instopt en automatisch wisselgeld ontvangt. Het principe is telkens dat het systeem de behoefte aan ophaling zelf signaleert, waarna Brink’s dat optimaal inplant.

Hoewel het aantal ad-hocaanvragen voor ophaling daardoor afneemt, blijven er bij de transportplanning nog altijd meer dan genoeg praktische uitdagingen waar Brink’s rekening mee moet houden. Het gaat dan onder meer om de openingsuren van de handelszaak in kwestie. “Dat is een belangrijk element, omdat de wet verbiedt dat we het geld uit de kluizen nemen in een publieke ruimte. Dat moet binnen een afsloten ruimte gebeuren.” Is dat niet mogelijk, dan moet Brink’s voor of na de reguliere openingsuren langsgaan. En soms spelen nog heel andere dingen mee, zoals het feit dat sommige winkelstraten op bepaalde momenten van de dag niet toegankelijk zijn voor het verkeer.

“Uiteraard streven we altijd een zo efficiënt mogelijke planning na”, zegt Philippe Bottequin. “Alleen blijkt dat in de praktijk niet altijd even makkelijk. Ons doel is de klant een maximale bediening te bieden en tegelijk onze logistieke operaties maximaal te optimaliseren. Het is daardoor niet alleen een interne, maar ook een externe oefening. Want ook al lijkt het logisch om bijvoorbeeld op maandag de hele regio Gent te bedienen, op dinsdag Antwerpen, enzovoort, in de praktijk blijkt dat niet werkbaar.”

Kwaliteitscontrole

Behalve als transporteur zou je kunnen stellen dat Brink’s ook als logistiek dienstverlener optreedt. Hebben agenten van het bedrijf cash opgehaald, dan brengen ze dat naar het telcentrum in Groot-Bijgaarden. Wat daar gebeurt, is vergelijkbaar met de werking van een klassiek warehouse: van de ontvangst van de goederen en de tussentijdse opslag, tot picking en verzending. “De medewerkers tellen het geld dat binnenkomt. Vandaar gaat de cash naar onze grote kluis waar we het op voorraad houden voor klanten die wisselgeld bestellen of we zetten het op transport naar de Nationale Bank.”

De receptie van de cash bij Brink’s geldt daarbij tegelijk als kwaliteitscontrole. “Briefjes met vlekken of scheuren, bijvoorbeeld, halen we ertussenuit. Die ruilen we in bij de Nationale Bank.” Bij de handling van al dat geld is veiligheid uiteraard de absolute topprioriteit. “De verleiding kan groot zijn”, zegt Philippe Bottequin. Zoals het spreekwoord zegt: de gelegenheid maakt de dief. Daarom doet Brink’s er alles aan om elke gelegenheid tot diefstal te voorkomen. “Zo mag je geen handtas of rugzak meenemen als je in de kluis werkt. En uiteraard is er continu videobewaking.”

Less cash, niet cashless

Wat de uitdaging voor Brink’s een bijkomende dimensie geeft, is het dalende gebruik van cash. Maar terwijl de consument almaar vaker voor een betaling met zijn bankkaart of smartphone kiest – en het aandeel van cash dus daalt – blijft het belang van fysiek geld overeind. Meer nog, sinds 1 april 2024 zijn handelaars verplicht cash als betaalmiddel te aanvaarden. Ook al gaat het dan om ‘less cash’, van een ‘cashless’ maatschappij is vooralsnog geen sprake. “Ik ben ervan overtuigd dat cash in de toekomst weer aan belang zal winnen”, stelt Philippe Bottequin. “Cash geld heeft hoe dan ook een troef die de digitale wereld niet heeft.”

Dat een wereld zonder cash niet bepaald voor morgen is, bleek onder meer in mei 2024, toen een grote storing het elektronische betaalverkeer in heel Nederland urenlang lamlegde. Eind 2024 gaf de Zweedse regering als advies mee om thuis een voorraadje cash te voorzien, met name om tijdens een ramp toch inkopen te kunnen doen – om de oorlogsdreiging vanuit Rusland niet te noemen. In het regeerakkoord van de nieuwe regering staat alvast dat de toegankelijkheid van cash gewaarborgd moet blijven. “Zo komen er wellicht extra geldautomaten in de supermarkten. Maar dan is eerst een wetswijziging nodig die de servicing van die toestellen een stuk versoepelt.”

DVD