Maakt crowdshipping de hoge verwachtingen waar?

Bij debatten over het verminderen van de hoeveelheid lucht in voertuigen, kijken we haast meteen in de richting van het vrachtvervoer. Toch verplaatsen ook veel personenwagens zich meermaals per dag met een lege kofferbak. Uit cijfers van de Vlaamse overheid blijkt bovendien dat de bezettingsgraad per auto in 2022 1,8 passagiers bedroeg. De achterbank biedt dus eveneens vrije ruimte. Crowdshipping vormt een interessante piste om die bezettingsgraad op te krikken. Patrick Stokkink, assistent-professor bij het departement Technology, Policy and Management aan de TU Delft, ziet verschillende invullingen van crowdshipping. De meest populaire is de vorm waarbij je koeriers inhuurt die zich speciaal verplaatsen om pakketten te vervoeren. Die werkwijze vertoont veel parallellen met het Uber-model en leunt dicht aan bij de formules van Colruyt Group en Electro Depot, die we verder in dit artikel belichten. Het onderzoek van de assistent-professor spitst zich evenwel toe op bestaande vervoersstromen. De particulier pikt dus een pakketje mee op de route die hij sowieso al zou hebben afgelegd. De koppeling tussen de opdrachtgever en de gelegenheidskoerier vindt plaats via een app of een platform.

Duurzaamheid voorop

Binnen die vorm van crowdshipping geldt duurzaamheid volgens Patrick Stokkink als het essentiële argument. “Elk bedrijf moet verduurzamen”, zegt hij. “Door gebruik te maken van bestaande verkeersstromen, hoef je geen professionele koerierdiensten in te schakelen en beperk je de ecologische voetafdruk van elke rit. In principe zou zo’n werkwijze ook goedkoop moeten zijn, aangezien de bezorger er weinig extra inspanningen voor hoeft te ondernemen. Toch blijken de financiële verwachtingen relatief hoog te liggen. Onderzoek wijst uit dat de bestuurder op ongeveer tien euro rekent. Bij vervoer door studenten kan het mogelijk goedkoper. Mensen met een laag inkomen schatten hun tijdswaarde ook lager in en zijn wellicht eerder bereid om de pakketjes voor een beperkter bedrag op te pikken.”

Toch stelt de onderzoeker dat de door hem bestudeerde vorm van crowdshipping puur financieel geen partij vormt voor professionele koerierdiensten. “Die spelers zijn niet alleen uitermate goed georganiseerd, ze genieten ook van schaalvoordelen. Met een paar pakketjes in een particuliere auto win je het economisch niet van een bestelwagen met honderden colli’s. Daarom is het belangrijk om te zoeken naar situaties waar dat schaalvoordeel minder de doorslag geeft.”

Stedelijke context

Dat potentieel bevindt zich bijvoorbeeld in grootsteden.

Patrick Stokkink: “In Amsterdam gaan almaar meer stemmen op om bestelwagens in bepaalde stadsdelen te weren, onder meer om de afbrokkeling van de kades tegen te gaan. Als de koerierdiensten die bestelwagens door kleinere transportmodi moeten vervangen, ontstaat een meer evenwichtig speelveld voor crowdshipping. Bij autoluwe of autovrije zones moet de professionele koerier zijn bestelwagen mogelijk verderop plaatsen en de resterende afstand te voet afleggen. Dat kost tijd en moeite en verbetert eveneens de businesscase voor particuliere bezorging door mensen die zich sowieso in die zones begeven.”

Crowdshipping hoeft zich niet louter te beperken tot de laatste mijl en korte afstanden. “Op sociale media circuleren vaak oproepen van mensen op zoek naar producten uit hun thuisland of hun favoriete reisbestemming. Mogelijk kan een particulier die items meebrengen”, licht Patrick Stokkink toe. “Bij die vorm van crowdshipping vormt veiligheid evenwel een struikelblok. Het lijkt namelijk riskant om zomaar een pakket met onbekende inhoud met het vliegtuig mee te nemen.”

Leverbetrouwbaarheid en privacy

Ondanks het grote potentieel zag Patrick Stokkink de voorbije jaren verschillende initiatieven stranden. “Leverbetrouwbaarheid blijft een struikelblok. Bij een partij als DHL en PostNL mag je erop vertrouwen dat de koerier de pakketten niet opent, maar is dat ook met een nieuwsgierige buurman het geval? Ook aansprakelijkheid vormt een twistpunt: krijgt bij verlies of schade de verzender, de koerier of het platform de rekening gepresenteerd? Een tracker kan diefstal grotendeels uitsluiten, maar dan stellen zich weer problemen op het vlak van privacy. Iedere stap die crowdshipping aantrekkelijker maakt voor de verzender en ontvanger, lijkt nefast voor de gelegenheidskoerier. Wie crowdshipping opzet, hanteert het best meteen een heldere leidraad waar alle partijen zich comfortabel bij voelen.”

Aangezien het aantal beschikbare particuliere vervoerders achterop hinkt, onderzocht Patrick Stokkink ook de mogelijkheden van gecombineerde leveringen. “In dat geval overbrug je een langere afstand met behulp van twee ‘crowdshippers’, die zich per fiets of lopend verplaatsen. De eerste partij pikt het pakketje op en overhandigt het meteen aan de tweede partij of zet het in een opslagpunt af, waar de tweede partij het vervolgens afhaalt en zijn traject verderzet. Die aanpak krikt de mogelijkheden voor crowdshipping met dertig procent op, maar brengt als grote uitdagingen de coördinatie tussen de koeriers of de investering in opslagcapaciteit met zich mee.”

Zelfs met de aanwezige struikelblokken gelooft Patrick Stokkink nog in de kansen van crowdshipping. “De verdere ontwikkeling van autovrije steden en lage-emissiezones nodigt ons uit om over alternatieven na te denken. Crowdshipping verdient zeker een plaatsje binnen dat verhaal”, besluit hij.

KD

Electro Depot: ‘same-day delivery’ via crowdshipping

Electro Depot maakt gebruik van crowdshipping om kleine elektronische toestellen op de dag van bestelling bij de klant thuis te leveren. Daartoe doet het bedrijf een beroep op het Shopopop-bezorgplatform. “Onze werkwijze is standaard gebaseerd op het uitbesteden van de logistieke dienstverlening”, legt Kurt Steelandt, marketing- en e-commercemanager bij Electro Depot, uit. “De levering van on- en offline bestellingen wordt dus altijd door een derde partij uitgevoerd. Shopopop was al geconnecteerd met ons laatstemijlplatform WOOP, waardoor we de integratie sneller konden implementeren en activeren. Naast de leversnelheid nemen we het ecologische voordeel van die crowdshipping-methode er maar al te graag bij.”

Wanneer de klant voor same-day delivery opteert, brengt het Shopopop-platform zijn lokale netwerk op de hoogte van de beschikbare opdracht. Een particuliere bezorger neemt de rit dan aan. “Shopopop garandeert dat zijn netwerk in bepaalde regio’s voldoende ruim is om alle leveringen uit te voeren. Zones met onvoldoende dekking, nemen we niet in onze lijst met beschikbare winkelpunten op. Als er alsnog iets fout loopt, tracht onze klantendienst een oplossing te vinden, gaande van een latere, maar gratis levering tot een annulering.”

Kurt Steelandt toont zich tevreden over de samenwerking. “We zijn opgetogen over de opstart en de evolutie van het aantal bestellingen die de leveringsmethode ons momenteel oplevert. Ze stelt ons in staat de kosten van de leveringen quasi integraal aan de consument door te berekenen. In het begin leverden lastminutebestellingen wel eens een probleem op, maar dat hebben we opgelost door de deadline voor same-day delivery van 15.00 uur naar 14.00 uur te verleggen. Ook hebben we de procedures voor winkelophalingen bijgestuurd om diefstal, een foutieve timing of onaangepaste transportmiddelen te vermijden.”