Let’s go digital

Zelfs anno 2019 zijn er nog bedrijfsleiders die denken dat ze niet aan een digitale transformatie van hun organisatie hoeven te werken. “Dat is voor de groten”, “Onze klanten vragen daar niet naar”, “Wij hebben een artisanaal product”, zijn een aantal van de redenen die ze aanhalen om uiteindelijk niets te doen.
 
Een andere reden is dat een digitaliseringstraject zo overweldigend lijkt dat het schrik aanjaagt. Omdat ze niet weten waar te beginnen, starten bedrijven met iets wat niet relevant is of doen ze helemaal niets. Andere schrik is er misschien door de hypes zoals blockchain die gevolgd worden door een barstende zeepbel en negatieve berichten. “Heeft het dan wel zoveel zin om in die nieuwe technologie te investeren?”, denken sommige managers.
 
“We hebben toch al een ERP-systeem?”, is nog een vals excuus. Akkoord, zo’n systeem is een absoluut minimum en vormt uiteindelijk de basis om verder op te bouwen, maar het zal niet volstaan. Hoe zit het eigenlijk met de datakwaliteit in je ERP-systeem? Kan het systeem vlot met andere programma’s worden gekoppeld?
 
Over een systeem beschikken, volstaat niet. Je moet er ook voor zorgen dat het goed beheerd is om er in een digitale wereld de nodige nuttige informatie uit te kunnen halen. Dat is ook niet meer dan een fundament om verder op te bouwen.
 
Tot slot ontbreekt het de medewerkers van traditionele organisaties aan tijd om hier mee bezig te zijn. Er zijn altijd wel andere operationele brandjes te blussen. De bedrijfsleiding moet er dan ook op toe zien dat voldoende tijd vrij blijft om te werken aan de projecten die in de toekomst geld opbrengen.
 
Toch zijn er veel redenen om nú met je digitale transformatie te starten. We geven er hier enkele mee.
 
Klanten vragen digitale ervaring
De klant van vandaag heeft andere wensen dan die van gisteren, en de klant van morgen zal nog andere vragen hebben. Het komt er dus op aan goed aan die wensen te beantwoorden en daar als organisatie flexibel, zeg maar ‘agile’ of ‘wendbaar’, mee om te gaan.
 
Zo zijn klanten het gewend om met digitale tools te werken. Ze hebben een smartphone of tablet waarop ze allerlei apps hebben staan om bijvoorbeeld een taxi te bestellen, eten te laten leveren of een reis te boeken. Dat gemak om eender waar en wanneer met jouw organisatie te interageren, is meer en meer een vereiste. Als een klant daarna om de een of andere reden niet tevreden is van de dienstverlening, zal hij zijn mening via sociale media aan een breed publiek kenbaar maken.

Interne bedrijfsvoering is efficiënter
Digitalisering kan helpen om de interne manier van werken efficiënter te maken. Regelmatig terugkerende taken kunnen worden geautomatiseerd, sommige taken kunnen met hogere precisie worden afgehandeld of je medewerkers kunnen in dezelfde tijd gewoon meer items verwerken. Enkel de bestaande processen verbeteren zal je al wat ruimte geven om het langer uit te houden in een disruptieve markt. Om echt op lange termijn te denken, moet je niet alleen de huidige processen, maar ook je producten op zich in vraag stellen.
 
Medewerkers werven
Ook je medewerkers moet je beschouwen als een vorm van klanten die bepaalde verwachtingen hebben. Het is een vicieuze cirkel. De medewerkers die het meeste aan de digitalisering van een organisatie zullen bijdragen, zullen ook de hoogste verwachtingen naar de beschikbare infrastructuur hebben. Ze willen eventueel hun eigen laptop en smartphone gebruiken, gewoon omdat die van een recenter model zijn dan wat het bedrijf te bieden heeft. In ieder geval moet je ze geen ‘dichtgetimmerde’ pc met daarop een oude versie van Windows meer geven.
 
Barrières vallen weg
De belangrijkste reden om met digitale transformatie te starten, is wel dat in de digitale wereld de barrières wegvallen. Het is veel gemakkelijker dan voorheen om een markt te betreden. Dat kan door sectorgenoten in een andere geografie (bestaat er eigenlijk nog zoiets als een ‘geografisch afgebakende markt’?), bedrijven uit een totaal andere sector of ook nieuwkomers die uit slechts enkele mensen bestaan.
 
Stel, je wilt een bedrijf in handtassen oprichten. Dan kun je dat door een freelancer laten ontwerpen, je kunt via Kickstarter startkapitaal ophalen (wat tegelijk de eerste naamsbekendheid oplevert) en daarna kun je een contract manufacturer, al dan niet in het Verre Oosten, laten produceren.
Als je vaststelt dat er momenteel toch nog ergens barrières bestaan, kun je daar op twee manieren mee omgaan. Het kan bijvoorbeeld zijn dat voor bepaalde zaken die je wilt realiseren de technologie nog niet ver genoeg staat. Zo hinkt de spraaktechnologie voor Nederlandstalige – laat staan Vlaamse – toepassingen achterop ten opzichte van ‘grote’ talen.
 
Een eerste mogelijkheid is om zelf in een nieuwe technologische ontwikkeling te investeren, maar dat is slechts weggelegd voor organisaties die dat echt als hun huidige of toekomstige kerntaak bezien. Een andere – aan te raden – mogelijkheid is om alvast ervaring op te doen met de huidige stand van zaken in de markt en al grondig na te denken over de manier waarop je de technologie zult gebruiken als ze eenmaal beschikbaar is. Op die manier ben je volledig klaar als het zover is en kun je er als een van de eersten gebruik van maken. Je kunt bijvoorbeeld al een eerste – Engelstalige – ‘skill’ (vergelijkbaar met een app op je smartphone, maar dan voor Alexa of andere dergelijke apparaten) ontwikkelen om de principes van een spraakgestuurde assistent onder de knie te krijgen.

Welke drempels ervaren klanten nog?

Een interessante manier om opportuniteiten voor digitalisering te vinden, is te bekijken welke drempels klanten nog ondervinden wanneer ze je producten of diensten gebruiken. Let wel dat dit geen beperking vormt voor echte vernieuwing. Immers, had men vroeger enkel op die manier geredeneerd, dan zouden we nu kaarsen hebben die meer licht geven in plaats van elektrische verlichting.

Hoe moet je dan starten?

Rome is niet in één dag tijd gebouwd en ook je digitale transformatie zal niet overnacht gerealiseerd zijn. Door dat stap voor stap aan te pakken, kun je de juiste prioriteiten leggen en is de voortgang zichtbaar. Niet elke organisatie zal iedere trede beklimmen en je hoeft het ook niet noodzakelijk in een bepaalde volgorde te doen. De volgende stappen zijn er vooral op gericht een leidraad te geven waarmee je kunt beginnen.
 
Digitaal management
Het management van een organisatie is soms behoudsgezind. De eerste stap bestaat erin hen te overtuigen van de noodzaak om te digitaliseren. Dat is niet alleen in woorden, maar ook in daden. Zo moeten ze zelf de technologie gebruiken als die ook betrekking heeft op hun werkzaamheden en zullen ze erover moeten waken dat de nodige tijd wordt vrijgemaakt om aan de innovatie te werken.
Onder het ‘management’ verstaan we ook de aandeelhouders. Het is immers hun geld dat in nieuwe technologie zal worden geïnvesteerd terwijl de return van die investering vaak nog onzeker is. Zij moeten verstaan dat niets doen een nog groter risico vormt.
 
Digitale productie
Wanneer de leiding overtuigd is van de noodzaak om iets te ondernemen, is het meest eenvoudige om de eigen processen zoveel mogelijk te optimaliseren. Veel organisaties verkeren in deze fase waarbij ze allerlei bedrijfssystemen invoeren. De valkuil is dat ze enkel een focus op de interne optimalisering houden terwijl er in de volgende treden veel toegevoegde waarde voor klanten ligt.

Digitale producten
Batterijen worden beter, sensoren en communicatietechnologie kleiner. Daardoor wordt het mogelijk in steeds meer producten een digitale component in te bouwen.
 
Onder ‘digitale producten’ kunnen we ook producten verstaan die op zich niet digitaal zijn, maar waarbij nieuwe technologieën wel een wezenlijke toegevoegde waarde voor de klant leveren. 3D printen laat allerlei vormen en materiaaleigenschappen toe die op geen andere mogelijke manier te verwezenlijken zijn en die een toegevoegde waarde voor de klant betekenen.
Of wat dacht je van de ‘Zozo Suit’? Door dat zwarte lycra pak met witte stippen aan te trekken en je met de Zozo-app te fotograferen, laat je de Zozo webshop jouw exacte kledingmaten berekenen. In de webshop worden dan enkel stukken op maat voorgesteld. Zo krijgt de klant het veel makkelijker doordat hem altijd de juiste maat wordt toegestuurd.

Verdiensten van producten

De sensoren die in producten worden ingebouwd, voegen niet alleen directe waarde toe voor klanten, ze laten ook toe dat je het product als ‘dienst’ gaat aanbieden. Let maar eens op de vele steps en deelfietsen die je tegenwoordig in de steden terugvindt.
 
Ook hier zien we dat de drempel voor het gebruik wegvalt: het is makkelijker om die step even te gebruiken, dan om er zelf een te kopen.
 
Substitutie van producten
Bekijk kritisch je productportfolio. Waar bestaat er een groot risico dat je producten door een ander – digitaal – alternatief worden vervangen? Om daarover na te denken, stel je jezelf de vraag hoe het product van Google of Amazon eruit zou zien als ze jouw markt betraden, en wat jij kunt doen om zelf zo te handelen…
Ieder bedrijf beschikt over een aantal competenties die voor de ‘traditionele’ organisaties ongetwijfeld het grote voordeel betekenen. Als je vaststelt dat er een groot risico is dat je in je traditionele markt weggespeeld zult worden, kun je ook bekijken waar je die kennis en kunde wél kunt inzetten. Zo is de markt voor fotofilm bijna volledig weggevallen door de opkomst van digitale beeldvorming. Agfa heeft daarop ingespeeld door zijn kennis – het maken van hoogwaardige chemicaliën en het aanbrengen ervan op een dunne drager – in te zetten in totaal nieuwe domeinen, zoals het maken van componenten voor zonnepanelen en elektronica.
 
Nieuwe productdomeinen
Er bestaat geen recept om deze trede te beklimmen. Het is belangrijk dat je je ogen openhoudt voor drempels die je klanten ondervinden en dat je continu afweegt welke nieuwe technologieën nodig zijn om die drempels weg te werken. Veel mogelijkheden schuilen in het combineren van verschillende basistechnologieën. Zo is de dronemarkt maar kunnen ontstaan doordat batterijen beter werden en de elektronica sneller, zuiniger en lichter.

Waarom je niet mag stoppen met digitaliseren

Je grote digitaliseringsproject zit erop en je webshop staat online of je hebt een deel van je productielijn verder geautomatiseerd. Dat is het moment waarop een aantal organisaties de focus opnieuw verleggen. Een gebrek aan resources, weet je wel?
 
Toch is dat een foutieve reflex. We leven momenteel in een tijd waarin de verandering niet stilstaat. Zelfs als je momenteel mijlenver voorligt op je concurrenten, moet je blijven investeren om die positie te behouden. Voor organisaties die op digitaal vlak ‘volgers’ zijn, geldt dat eens te meer. Iedere dag dat ze er niet mee bezig zijn, vallen ze verder terug in het peloton. Om dat argument kracht bij te zetten, volstaat het naar verschillende succesverhalen uit het verleden te kijken. Met de Minitel was de Franse telecomindustrie in de jaren ’80 een wereldleider. Omdat daardoor de toegevoegde waarde van het internet werd onderschat – de gebruiker kon, zeker in het begin, immers veel meer via Minitel dan op de eerste primitieve websites – heeft het de kans gemist om die positie te behouden. Ook voor andere voormalige marktleiders zoals Yahoo, Nokia of Blackberry betekende die dominante leiderspositie achteraf bezien eerder een vloek dan een zegen.
 
Trouwens, wat voor organisaties geldt, geldt ook voor jezelf als medewerker: je moet jezelf voortdurend blijven ontwikkelen om ook in de toekomst relevant te blijven.
Peter Snoeckx