Is uw bedrijf klaar voor Industrie 4.0?

Vlerick Business School publiceerde ruim een jaar geleden een rapport over de vierde en meest recente industriële revolutie. Professor Ann Vereecke zoomt er samen met vijf collega-professoren in op hoe organisaties zich kunnen voorbereiden op de nieuwe technologieën en hoe ze de concurrentie daarbij een stap voor kunnen blijven. De onderzoekers belichten drie specifieke toepassingen voor een slimme logistieke sector: gebundeld transport, synchromodaliteit en ‘deep reinforcement learning’ (zie kaderstuk). 

Datageoriënteerde processen

VCM: Beschikken bedrijven nu al over een slimme supply chain?
Prof. Ann Vereecke: “We zien organisaties grote stappen zetten, maar op de vraag of we elke supply chain ‘slim’ mogen noemen, luidt het antwoord vooralsnog ‘nee’. Veel zaken zijn niet zo nieuw als iedereen laat uitschijnen. Vooruitstrevende bedrijven hebben hun eerste projecten rond AI en machine learning al jaren geleden opgestart. Die trajecten nemen evenwel veel tijd in beslag, onder meer op het gebied van dataverzameling. Dat is een van de redenen voor het geringe aantal praktijkvoorbeelden: organisaties hebben de basis al gelegd, maar communiceren zelden voordat een project is afgerond en zijn deugdelijkheid heeft bewezen.”
 
VCM: Gelooft u in een volledig autonome supply chain en wanneer mogen we die dan verwachten?
Prof. A. Vereecke: “Ik kan uiteraard niet in een glazen bol kijken. Wat systemen zeker zullen kunnen, is leren op basis van planningsbeslissingen uit het verleden. De software fungeert dan als een vorm van collectief geheugen, dat suggesties geeft over toekomstige, in hoofdzaak repetitieve acties. Ze brengt bijvoorbeeld de aangewezen opties in kaart om een lading van punt A naar punt B te transporteren, gaat na hoeveel tijd dat in beslag neemt en hoeveel dat kost. Die informatie resulteert in een op data gebaseerd voorstel. Menselijke inbreng blijft daarbij een noodzaak, onder meer om uitzonderingen te beheren.”
 
VCM: Het doembeeld dat vaak opduikt, is dat van de strijd van de mens versus de machine. Hoe ziet u die verhouding evolueren?
Prof. A. Vereecke: “De mens blijft een cruciale factor, maar zijn takenpakket zal verschuiven. We zien nu al een shift richting meer datageoriënteerde profielen. Gekoppeld aan het nodige businessinzicht kunnen die specialisten de data linken aan de noden van de klanten. Uitvoerende profielen zijn minder gegeerd, aangezien de machine een deel van het takenpakket overneemt. Je kunt dat filosofisch benaderen, maar vergeet niet we in de vorige eeuw repetitieve taken voortdurend hebben geautomatiseerd. Het aangehaalde doemscenario is dus niet enkel van deze tijd. Vlerick Business School heeft het onderzoekscentrum ‘Centre for People in the smart digitised supply chain’ opgericht dat partners en leden uit heel verschillende sectoren samenbrengt rond dezelfde uitdaging: hoe krijg je je mensen zover dat ze de slimme technologie omarmen? Het onderwerp leeft dus binnen alle geledingen.”

Op weg naar een kantelpunt

VCM: Wat weerhoudt sommige bedrijven ervan om nu al volop in te zetten op Industrie 4.0?
Prof. A. Vereecke: “AI en machine learning zijn voor veel organisaties nog een black box. Ze weten dat het er is, maar begrijpen niet wat erin gebeurt en zijn er ook wel ergens bang voor: wat zal er in de toekomst veranderen en hoe ver zal het gaan? Het ontbreekt vaak nog aan een wetgevend kader, denk maar aan zelfrijdende auto’s. Wat eveneens een rol speelt, is het gebrek aan kritische massa. Bedrijven beschikken niet over voldoende voorbeelden om op terug te vallen en hun stakeholders van de voordelen te overtuigen. Binnen zo’n scenario is er nood aan uitgewerkte cases. Als er eenmaal voldoende succesverhalen voorhanden zijn, ontstaat er een kantelpunt en wil iedereen zijn wagonnetje aanhaken.”
 
VCM: Welke rol verwacht u dat blockchain zal vertolken?
Prof. A. Vereecke: “Blockchain lijkt wel ‘the next big thing’, maar vooralsnog krijgen weinig pilootprojecten een vervolg. Bedrijven vragen zich nu vooral af of de technologie hen echt een nut bewijst. Blockchain vraagt om een relevante context, waarbij transparantie in de hele keten vereist is. Aangezien je alle spelers in je keten moet meekrijgen, gaat het erom de juiste user case naar voren te schuiven. Het delen van data ligt daarbij niet altijd voor de hand.”

Digitalisering en duurzaamheid

VCM: Kan digitalisering bijdragen tot een meer duurzame supply chain?
Prof. A. Vereecke: “De link tussen digitalisering en duurzaamheid is een onderwerp waar ik voor EPCA, het belangrijkste Europese netwerk voor de wereldwijde petrochemische sector, onderzoek naar voer. De term duurzaamheid treedt er binnen een context van digitale innovatie nu veel nadrukkelijker op de voorgrond dan pakweg twee jaar geleden. Toch vormt duurzaamheid doorgaans niet de grootste drijfveer om te digitaliseren. Efficiëntie geldt meestal als het hoofddoel. Door de supply chain te optimaliseren, ontstaat er niet zelden ook een duurzaamheidslaag. Energie-efficiëntie leidt bijvoorbeeld tot lagere kosten, wat tegelijk resulteert in een lagere CO2-uitstoot. Wat naar mijn mening een minstens even belangrijke beweegreden voor slimme processen moet zijn, is de mogelijkheid om zaken anders en beter te doen voor de klant. Industrie 4.0 laat toe diensten aan te bieden die voorheen niet mogelijk waren en waarmee je een toegevoegde waarde creëert ten opzichte van de concurrentie. Die toegevoegde waarde vergt een open dialoog tussen sales en operations, waarbij je kennis over de klant en de keten verenigt.”
 
VCM: Digitalisering speelt nu al een belangrijke rol binnen de logistiek van de laatste mijl. Wat is daar het potentieel?
Prof. A. Vereecke: “Klanten willen bij wijze van spreken gisteren de producten ontvangen die ze morgen bestellen. Route-optimalisering maakt dus echt wel het verschil. Elektrische transportmodi en de synergie tussen verschillende bedrijven winnen aan belang. Terwijl ondernemingen zich focussen op het verhaal van de laatste mijl biedt wat ik de ‘middelste mijl’ noem nog heel wat ruimte tot verbetering. De afstand tussen de productiesite en het opslagmagazijn kan je op een haast identieke wijze als de laatste mijl benaderen, zij het op een andere schaal. Daar kunnen route-optimalisering en samenwerking eveneens een meerwaarde creëren.”

Zelfrijdende vrachtwagens

VCM: Vervoeren we onze goederen binnenkort met zelfrijdende (vracht)wagens?
Prof. A. Vereecke: “Dat zit er vroeg of laat aan te komen. Vraag is natuurlijk wat we als zelfrijdend beschouwen. Daar bestaan verschillende gradaties in. Een wagen met adaptieve cruise control, die automatisch een bepaalde afstand houdt van zijn voorganger en uitgerust is met allerhande technologische snufjes, kun je met wat goede wil al deels als zelfrijdend beschouwen. De terughoudendheid is in Europa groter dan in pakweg Azië. Daar ligt de focus veel meer op de opportuniteiten, terwijl wij eerder de barrières benadrukken. Wanneer we over zelfrijdende auto’s praten, begint het antwoord steevast met ‘ja, maar’. Nochtans is het al een realiteit. In oktober 2017 startte Katoen Natie op het Singaporese eiland Jurong al een project met onbemande vrachtwagens die de petrochemische producten van zijn klant ExxonMobil van het verpakkingsstation naar de opslagplaats vervoeren. In de eerste fase van het project rijden de autonome vrachtwagens in een afgesloten gebied rond de petrochemische fabriek. In een volgende fase zullen ze zich verplaatsen op de industriesite van het eiland en in de derde en meest uitdagende fase zullen de vrachtwagens zich op de openbare weg begeven.”

KD

​Hoe maak je een supply chain slim?

In een ideale wereld zouden we volgens het onderzoeksrapport ‘Hoe Industry 4.0 de bedrijfswereld zal veranderen’ van Vlerick Business School het concept ‘physical internet’ toepassen. Dat organiseert logistiek zoals het digitale internet het verzenden van e-mails organiseert. “We zouden op die manier vrachten in kleinere zendingen kunnen splitsen en verdelen over vrachtwagens, treinen of schepen die de juiste richting uit gaan”, luidt het. “Artificiële intelligentie helpt bij het selecteren van het juiste vervoersmiddel en de optimale benutting van de beschikbare capaciteit. IoT-technologie zou dan weer nuttig zijn om de zendingen op te volgen en over te plaatsen naar andere vervoersmiddelen tot de eindbestemming bereikt is.”
 
Hoewel het momenteel nog bij een toekomstvisie blijft, zetten we volgens de onderzoekers nu al enkele stappen in de goede richting. Vlerick heeft bijvoorbeeld een algoritme ontwikkeld dat gebundeld transport vereenvoudigt. Aan de hand van een grote dataset van verzendingsgegevens detecteert het opportuniteiten voor bedrijven om hun transport te bundelen. De onderzoekers zien ook heil in synchromodaliteit of het op een duurzame manier combineren van verschillende vervoersmiddelen, rekening houdend met de urgentie van bestellingen. Het rapport verwijst daarbij naar het NxtPort-project van de Antwerpse haven. Een derde pijler is ‘deep reinforcement learning’, een specifiek onderdeel van machine learning, waarbij een algoritme traint om de juiste beslissingen te nemen.