Is rijbewijs B domper op elektrisch pakketvervoer?

Pakketdiensten als DHL zetten uiteraard bestelwagens in voor hun ‘last mile’ transporten. Om dat transport duurzaam te laten verlopen, worden die bestelwagens meer en meer elektrisch aangedreven. Chauffeurs van dit soort voertuigen beschikken over een rijbewijs B en mogen dus een maximale toegelaten massa van 3,5 ton vervoeren, wagen en lading inclusief. Elektrische bestelwagens zijn evenwel zwaarder dan exemplaren met een dieselmotor, vooral als ze een grotere accu herbergen voor meer bereik. Het totale gewicht loopt al snel op tot 4,25 ton, waarvoor dus in principe een rijbewijs C vereist zou zijn, het rijbewijs om met een ‘echte’ vrachtwagen te rijden. Echter, aan mensen met dit type rijbewijs is er nu al een tekort in de markt. Het is dus niet zo evident om chauffeurs van bestelwagens op te leiden tot vrachtwagenchauffeurs om hetzelfde werk te blijven doen, aan hetzelfde loon.

Na eerdere door Europa voorziene overgangsmaatregelen die sinds mei 2019 van toepassing waren en in 2023 afliepen, heeft de Europese Unie nu voorzien in het openstellen van het rijbewijs B voor wagens tot 4,25 ton massa. Die richtlijnen worden in de betrokken landen evenwel verschillend ingevuld of geïnterpreteerd.

De Nederlandse situatie

De uitspraak van Lars Peterse valt vooral te kaderen in de Nederlandse situatie. Daar zitten elektrische bestelwagens die voor 1 oktober 2023 in gebruik zijn genomen in de uitzonderingsregeling. Daarbij gelden ook een aantal voorwaarden. Zo moeten de chauffeurs minstens twee jaar een rijbewijs B bezitten, moeten ze kunnen aantonen dat het extra gewicht wordt veroorzaakt door de batterijen en moet de snelheid worden begrensd tot 90km/uur.

Het is wel onduidelijk hoe die uitzonderingsregel in verzekeringskwesties wordt toegepast.

Bestelwagens die na 1 oktober 2023 in gebruik zijn genomen of besteld, vallen in Nederland buiten de uitzonderingsregeling. Zij krijgen geen vrijstelling en vereisen dus een chauffeur met rijbewijs C, inclusief tachograaf.

De Belgische situatie

De Europese Unie heeft beslist om de maximaal toegestane massa voor het rijbewijs B voor bestelwagens op batterijen en op waterstof op te trekken tot 4,25 ton. België heeft die Europese richtlijn nog niet in een wet gegoten, maar sinds 1 september 2023 loopt er wel een driejarig proefproject, bij Koninklijk Besluit in werking. Dat proefproject, dat geldig is tot 2026, maakt het besturen van (FC)EV-bestelwagens tot 4,25 ton (categorie C1) voor goederenvervoer mogelijk, mits ze op naam van een onderneming staan. Die tijdelijke afwijking heeft dus geen betrekking op privégebruik of personenvervoer.

Het proefproject heeft tot doel deze technologieën in reële omstandigheden te testen met zo weinig mogelijk beperkingen voor de ondernemingen. Het loopt over drie jaar af, omdat de minister verwacht dat tegen die tijd het gewicht van elektrische voertuigen zal zijn gedaald en de korte keten-economie zich verder zal hebben ontwikkeld. Hij legt niet uit wat bedrijven over drie jaar moeten doen met hun chauffeurs met rijbewijs B en bestelwagens die vóór 2026 zijn gekocht...

En er zijn nog andere uitdagingen, want het feit dat je met een rijbewijs B dit soort wagens mag besturen verandert niets aan de andere regelgeving met betrekking tot wagens zwaarder dan 3,5 ton massa. Zo zijn de rij- en rusttijden verplicht, alsook de tachograaf en de maximumsnelheid van 90km/uur, en verder ook de toegang tot bepaalde wegen en het betalen van wegentaksen. Momenteel zou aan deze punten ook gewerkt worden voor de proefperiode.

Wat moeten we onthouden?

Hoewel we om duurzaamheidsredenen toejuichen dat elektrisch pakketten vervoeren de norm zou worden, moeten we vaststellen dat de regelgeving toch behoorlijk wat onzekerheden geeft. De Europese Unie wil het rijbewijs B voor dergelijke voertuigen openstellen tot een gewicht van 4,25 ton, maar alvast de regelgeving in Nederland en België lijkt nog te onzeker om ten volle elektrische bestelwagens met rijbewijs B-chauffeurs in te zetten. Er zijn nog te veel vraagtekens en onzekerheden die moeten worden opgelost. Zo merken we ook verschillen tussen Nederland en België. Met die wagens zomaar de grens oversteken, is op dit moment dus ook een probleem.

JDK