Investeren in extra efficiëntie

“De maritieme sector heeft op relatief korte tijd een mooi parcours afgelegd. De sector stapt van e-mail over op platformen. We gaan van bemande naar onbemande vaartuigen, van mankracht naar robots. Toch bestaan er ook nog heel wat misvattingen. De eigenaars van schepen zijn niet langer de enige ‘carriers’. Containers zijn niet langer de enige vorm van cargo. En nee, de ‘broker’ verdwijnt niet. Zijn rol verandert wel fundamenteel, maar om dat te realiseren, moet er toegang zijn tot data.” Aan het woord is Alexander Varvarenko, CEO bij het digitale shippingplatform Shipnext en bij shippingbedrijf Varamar, tijdens een debat over de toepassing van artificiële intelligentie op AntwerpXL, een vakbeurs over onder meer breakbulk en projectcargo.
 
De belangrijkste vaststelling is wellicht dat AI niet langer iets voor later is, voor de verre toekomst. “AI is er al. En het werkt nog echt goed ook”, vervolgt Alexander Varvarenko. Dat opent perspectieven, onder andere voor het gebruik van e-mail dat sterk ingeburgerd blijft in shipping, ondanks het succes van platformen om data uit te wisselen. Het komt er vooral op aan de zaken niet te rigide te bekijken. “Niet alle e-mail is spam”, vervolgt de CEO. “E-mail blijft een nuttig kanaal om data te versturen en te verzamelen. Alleen heb je een goede oplossing nodig om er efficiënt mee om te gaan.” Onder andere daar kan AI het verschil maken.

​Info halen uit e-mail

“Het klopt dat logistieke bedrijven al vaak gebruik maken van dataplatformen, maar evengoed blijft e-mail een belangrijk communicatiekanaal”, zegt Joe Caprara, VP Intelligence & Automation bij Sedna, een bedrijf dat met AI informatie uit e-mail haalt. E-mail biedt op dit moment een enorme bron aan informatie, zij het verborgen in allerlei gestructureerde en ongestructureerde data. “Je kunt grote stappen zetten wanneer je je e-mailsysteem koppelt met bijvoorbeeld je financiële applicatie, waarbij AI de nodige betekenisvolle data uit de e-mails weet te halen.”
 
In plaats van iemand manueel een e-mail te laten bekijken, een bestand te openen en een documentnummer in het ERP-systeem in te geven, doet de AI-toepassing dat. Sneller bovendien en met een veel kleinere foutenlast dan de meest ervaren medewerker. “Op een vergelijkbare manier kun je ook taaltoepassingen aan je systemen toevoegen”, legt Joe Caprara uit. “De input gebeurt dan bijvoorbeeld in het Engels, maar de output in het Spaans. De resultaten daarmee zijn vandaag al oké. Nog niet super, maar wel al inzetbaar om het proces te stroomlijnen. Hoe je met dat soort dingen begint? Heel simpel; zoek een kleine case en breidt die dan verder uit. Zowat tachtig procent van alle verladers werkt vandaag nog met Outlook. Het ligt dan ook voor de hand in die context een eerste toepassing te definiëren.”

​Zicht op de lading

Van het volgen van ladingen via ‘trackers’ kijkt vandaag niemand nog op. Toch is ook hier nog veel ruimte voor verbetering. Het gaat daarbij niet zozeer om de tracking op zich, wel om de informatie die je uit de verzamelde data distilleert. “We bieden ‘near realtime’ visibiliteit aan klanten”, zegt ­Nick Fedorov, CCO bij Moeco, een Amerikaanse start-up die data-oplossingen voor de logistieke sector bouwt. Het bedrijf registreert tijdens het transport allerlei meetwaarden: niet alleen temperatuur en luchtvochtigheid, maar ook of de lading een bruuske beweging maakte. Zo’n schok kan immers schade veroorzaken. Een sensor registreert in detail wat er wanneer gebeurde. “We gebruiken ook lichtsensoren”, vervolgt Nick Fedorov. “Zo weten we heel nauwkeurig wanneer een container werd geopend. De verlader ziet dan meteen of dat op dat specifieke moment al dan niet toegelaten was.”
 
De sensoren van Moeco sturen ieder kwartier een signaal uit. Daarna volgt de echte uitdaging: die ruwe data omzetten in bruikbare informatie. “Daar gaat het natuurlijk om”, vervolgt Nick Fedorov. “De verlader wil geen data, hij wil inzicht in de vorm van voorspelbare informatie. Dat wil hij bovendien niet per container, maar per product dat zich in die container bevindt. De oplossing die we bieden, moet dus per definitie klein en betaalbaar zijn.”

​Drones as a service

Betaalbaarheid is ook een van de drijfveren achter een nieuw initiatief in de haven van Antwerpen-Brugge. De haven schakelt sinds enige tijd drones in voor visuele inspectie, onder meer om in de Schelde en de dokken olievervuiling of zwerfvuil op te sporen. Ook hier komt AI bij kijken. De drones sturen via 5G in real time camerabeelden door. Analyse van de beelden met AI helpt de vervuiling op te sporen. Tegelijk is AI ook noodzakelijk bij de uitvoering van geautomatiseerde dronevluchten. Dat gebeurt via 6th Network, een samenwerkingsverband tussen Proximus (connectiviteit), DroneMatrix (drones) en Skyedrone (luchtverkeersleiding).
 
“We bieden dronevluchten onder de vorm van een dienst: ‘drone as a service’”, zegt Jurgen De Klerck, business development manager 5G bij Proximus. “Ons doel bestaat erin bedrijven te helpen met het versnellen van hun processen.” Sinds november heeft 6th Network in de haven twaalf drones beschikbaar voor operationele vluchten. “De bedrijven in de haven hebben niet elke dag een drone nodig”, zegt Jurgen De Klerck. “Via 6th Network hoeven ze niet zelf in de infrastructuur voor dronevluchten te investeren. Op maat van hun behoefte kunnen ze via een digitaal platform een dronevlucht bestellen, bijvoorbeeld voor een inspectievlucht boven een industriële installatie die voor mensen moeilijk bereikbaar is, of om op een haventerrein de aanwezige productvoorraad in kaart te brengen.” 

​Autonome vaartuigen

De combinatie van 5G en AI maakt het mogelijk de drones geautomatiseerde vluchten te laten uitvoeren. Via 5G communiceert de drone in real time met de AI-toepassing in de cloud. Het is hetzelfde principe dat autonome vaartuigen aanstuurt. Maar is het model ook toepasbaar op internationale zeeroutes, waar geen 5G aanwezig is? “Een autonoom vaartuig heeft niet altijd 5G nodig”, legt Jurgen De Klerck uit. “Autonoom varen steunt op de combinatie van ‘edge computing’ en 5G. Op zee is edge computing voldoende.”
 
Bij edge computing vindt de verwerking van de data lokaal plaats, met rekenkracht die op het schip zelf aanwezig is. “Om autonoom te varen in de haven is wel 5G nodig. Maar het klopt dat er nog uitdagingen zijn in het kader van internationale vaarroutes wanneer we het over 5G hebben, onder meer op het vlak van roaming. Mogelijk kan ‘network slicing’ daar voor een oplossing zorgen.” Slicing is een techniek die toelaat de beschikbare capaciteit van het 5G-netwerk in schijven op te delen en aan specifieke toepassingen toe te wijzen. Het dataverkeer voor autonome vaartuigen zou dan over zo’n schijf – een slice – kunnen verlopen.

​Anders denken

Wat de deelnemers aan het debat aanbieden, laat zich in één woord samenvatten: efficiëntie. Maar is net dat niet moeilijk verkoopbaar? “Er zijn in onze sector heel wat processen die al erg lang bestaan”, zegt Joe Caprara. “En meestal is daar ook een goede reden voor.” Anders gezegd: je verandert ze niet zomaar op één, twee, drie. Waarom zou je als bedrijf ook investeren in pakweg AI, als je de informatie die je nodig hebt ook gewoon via je persoonlijke netwerk kunt krijgen, bijvoorbeeld door iemand op te bellen?
 
Die manier van denken moet je omdraaien, zo blijkt al snel. “Stel dat je bedrijf almaar meer vragen voor offertes krijgt en dat je team niet kan volgen”, zegt Joe Caprara. “Stel dat de helft van die vragen daardoor onbeantwoord blijft, omdat het e-mails zijn die onopgemerkt blijven in een mailbox, gestuurd door potentiële klanten naar het algemene adres van het bedrijf. Dat is een eenvoudige case die je makkelijk met AI kunt oplossen.” Door het vraagstuk op die manier te benaderen, blijkt er al snel toch een goede reden om het gebruik van nieuwe technologie onder de loep te nemen.

​Samenwerking loont

“Het gaat inderdaad om efficiëntie”, vindt ook Jurgen De Klerck. “Als bedrijf kun je beter presteren door meer te verkopen of door in je kosten te snijden. De beste manier om beter te presteren is echter om je werk efficiënter te doen. AI helpt daarbij.” Bovendien zal het resultaat groter en duurzamer zijn dan je ooit met een besparing kunt bereiken. Toch worstelen bedrijven nog vaak met dat idee. “Het is de eeuwige vraag van de kip en het ei”, meent Alex Varvarenko. “Om succesvol te zijn, moet je innoveren, maar zolang je niet succesvol bent, is er geen budget om te innoveren.” Die houding zet uiteraard geen zoden aan de dijk. “Als je blijft afwachten, ben je onvermijdelijk te laat”, zegt Jurgen De Klerck. “Het antwoord schuilt in co-creatie. Samenwerking verlaagt de drempel.”
 
“De meeste bedrijven kunnen vandaag inderdaad niet zomaar zelf een eigen AI-toepassing ontwikkelen. Maar dat hoeft ook helemaal niet”, weet Joe Caprara. “Beter stap je in iets dat al bestaat en verander je het een beetje tot het precies doet waarvoor je het nodig hebt.” Dat blijkt ook uit het voorbeeld van Moeco. “De meeste shippingbedrijven hebben al ervaring met tracking”, zegt Nick Fedorov. “Alleen slaagden wij erin een volgende stap te zetten en iets extra’s aan te reiken.”

​Starten met een concreet vraagstuk

Toch moeten we ons geen illusies maken. AI is een nieuw begrip in de sector van de ‘freight forwarding’. “Om een concreet project van de grond te krijgen, moet het dan ook heel goed toepasbaar zijn op de realiteit van het bedrijf in kwestie”, aldus Joe Caprara. “Je moet een praktische case uitwerken die een reëel vraagstuk oplost.”
Geen AI om de AI, dus, maar AI als deel van een werkbare, nuttige toepassing. Het voorbeeld van AI die e-mail helpt verwerken is daarom wellicht het makkelijkst toepasbaar.
 
“Vroeger moest een medewerker elke aanvraag die via e-mail aankwam apart behandelen”, zegt Alex Varvarenko. “Hij moest de informatie over de lading doornemen, berekenen om welk volume het zou gaan, welke container er nodig zou zijn, welke kraan, noem maar op. Het verzamelen, verwerken en terugkoppelen van al die informatie nam vaak uren in beslag. AI haalt alle nodige data uit verschillende systemen in een fractie van een seconde.” Op dat moment kom je tot een vorm van efficiëntie die zich wel degelijk laat berekenen – en verkopen.