Inkoop heeft moeite om digitale evolutie bij te benen

Het CPO-onderzoek van Deloitte wordt al sinds 2011 gepubliceerd. Aan deze editie namen 480 inkoopleiders uit 36 verschillende landen deel. Daarbij werden CPO’s binnen uiteenlopende industrieën aangesproken, zoals productie, fast moving consumer goods, healthcare en telecom. Het onderzoek werd samen met het executive search bureau Odgers Berndtson uitgevoerd. 

​Besparingen troef

Net als de voorbije jaren blijft de druk op de kosten extreem hoog. Voor 79% van de CPO’s vormen kostenbesparingen nog steeds een prioriteit. De inspanningen op dit vlak hebben voor velen geloond, want 58% wist meer te besparen dan vorig jaar. Bij 30% zijn de besparingen vergelijkbaar. Gelinkt aan dit kostenaspect wil 48% van de CPO’s ook heel graag een betere cash flow.

Verder beschouwt zo’n 57% het managen van risico’s als een prioriteit. Niet zo verwonderlijk, aangezien elk jaar meer respondenten hun inkooprisico’s zien stijgen. In 2014 was dat voor 33% het geval, vorig jaar voor 45% en dit jaar voor maar liefst 50%. “CFO’s zien steeds meer risico’s in de economische omgeving waarbinnen ze opereren, waardoor de onzekerheid hoog blijft. Maar dat kan er ook op wijzen dat CPO’s steeds meer hun blik verruimen en zo een beter zich krijgen op cost en risk management”, voegt Ian Stewart, chief economist bij Deloitte toe.

De introductie van nieuwe producten of services en de uitbreiding naar nieuwe markten vormt voor 52% van de respondenten een prioriteit, wat liefst 11% meer is dan vorig jaar. “Toch zullen bedrijven het niet eenvoudig krijgen om die innovatie en dat risicomanagement goed te beheersen, als ze niet nauw samenwerken met strategische leveranciers. Op dat vlak gaat het helaas niet de goede richting uit, aangezien slechts 26% samenwerking met leveranciers als een echte prioriteit ziet. Dat is 13% minder dan vorig jaar”, klinkt het.

Gebrek aan talent

Enkele uitzonderingen buiten beschouwing gelaten, stelt Deloitte sinds het eerste onderzoek in 2011 een eerder langzame vooruitgang van de inkoopfunctie vast. Vooral een gebrek aan talent staat een snellere evolutie in de weg. Zo gelooft maar liefst 60% van de CPO’s niet dat hun teams werkelijk de vaardigheden hebben om de inkoopstrategie te verwezenlijken. Dat terwijl 87% het er roerend mee eens is dat talent een van de belangrijkste drijvers is voor een hogere inkoopperformantie.

Wat hen tegenhoudt om in talent te investeren? Beperkte budgetten en te weinig competitieve salarissen worden als belangrijkste redenen genoemd, gevolgd door de onwil van de business om in extra capaciteit te investeren. “Hoewel inkoop duidelijk steeds meer wil doen met minder mensen, zien we niets fundamenteels in de structuur van de organisatie veranderen. Zo antwoordt slechts 12% – hetzelfde percentage als vorig jaar – outsourcing te overwegen”, klinkt het bij Deloitte. “Om de gewenste inkoopperformantie te krijgen, zullen bedrijven zowel in hun bestaande mensen als in nieuwe expertise moeten investeren. Nieuwe expertise hoeven we trouwens niet noodzakelijk in de vorm van nieuwe medewerkers te zien. Zo kun je overwegen om een beroep te doen op nieuwe services en technologieën – denken we maar aan crowdsourcing – waarmee je eveneens je performantie als inkooporganisatie kunt verhogen.”

Hoewel leiderschapskwaliteiten en digitale vaardigheden voor inkopers steeds belangrijker worden, wordt vandaag te weinig moeite gedaan om die talenten op te krikken. Zo geeft vandaag 25% van de respondenten minder dan 1% van zijn budget aan training uit. Dat is weliswaar iets minder dan tijdens de vorige editie (29%), maar in 2011 besteedde slechts 5% minder dan 1% van zijn budget aan opleidingen.

Op de vraag waar de focus qua opleidingen komend jaar zal liggen, belooft 71% in technische inkoopvaardigheden te investeren en wil 66% in ‘soft skills’ investeren. Opvallend is dat slechts 31% van plan is de digitale vaardigheden aan te scherpen, terwijl 75% van de respondenten wel zegt dat de digitale evolutie de komende vijf jaar centraal zal staan binnen inkoop. Bijna 10% heeft helemaal geen formele trainingen op de planning staan.

Digitale druk

Van de digitale evolutie wordt heel veel verwacht. Toch stomen bedrijven zich te weinig klaar voor het moment dat die evolutie hun bedrijven overspoelt. Uit eerder onderzoek van Deloitte en de MIT Sloan Management Review bleek al dat 90% van de leidinggevenden weliswaar verwacht dat digitale technologie hun industrie door elkaar zal schudden maar dat 44% zich daarop onvoldoende voorbereidt. Slechts 5% zou volgens hetzelfde onderzoek ‘leading class’ zijn.

Dit jaar gelooft al 75% van de CPO’s dat de rol van inkoop binnen die digitale strategie zal toenemen. Verder wordt ook verwacht dat de rol van automatisering en robotica de komende vijf jaar sterk zal groeien. Toch wordt de digitale evolutie in inkoop nog steeds belemmerd door zowel data, mensen als systemen. De twee belangrijkste hinderpalen zijn een gebrekkige datakwaliteit en data-integratie (zie figuur 1). Het tekort aan analytische vaardigheden en de beperkte kennis van datatechnologie zijn de belangrijkste menselijke struikelblokken.

De grootste ‘skills gap’ vinden we terug bij category en contract managers, die vandaag nog te weinig analytische vaardigheden bezitten. Aangezien 65% van de CPO’s de komende twee jaar analytics als krachtigste technologie binnen hun actieterrein beschouwt, mogen we hopen dat de nodige inspanningen zullen worden geleverd om die kloof te dichten. Potentieel voor analytics in hun vakgebied zien zij vooral op het vlak van onderhandelingen (58%), procesefficiëntie (57%), marktintelligentie (44%) en optimalisering van de leveranciersportfolio (40%).

“De intrede van millennials kan inkooporganisaties de kans geven om op digitaal vlak een inhaalbeweging te maken, aangezien die generatie opgegroeid is met digitalisering en innovatie. Als dat zo is, zal de kunst zijn om die medewerkers in huis te houden, zeker als we weten dat 64% van de CPO’s vandaag geen loyaliteits- en retentiestrategie heeft”, zo stellen de onderzoekers.

“Investeren in digitale structuren en vaardigheden wordt de komende jaren primordiaal als de inkooporganisatie relevant wil blijven binnen de organisatie. Daarbij is het noodzakelijk dat CPO’s een goed begrip krijgen van de huidige en toekomstige impact van technologische veranderingen. Alleen zo zullen ze die technologieën op een efficiënte manier in de inkoopstrategie kunnen integreren”, klinkt het bij Deloitte.

Voorts vroeg Deloitte nog aan de CPO’s op welke hefbomen voor inkoop het komende jaar ze willen focussen om waarde voor de business te realiseren. Daarbij kwamen vooral de traditionele antwoorden naar boven. Als belangrijkste hefboom wordt de consolidatie van uitgaven aangehaald (40%). Ook het werken aan de competitieve slagkracht (35%) en de verbetering van specificaties (28%) komen vaak naar voren. Een betere samenwerking met leveranciers (26%) en lagere ‘total ownership costs’ (26%) zijn andere belangrijke hefbomen (zie figuur 2).

​Van ‘trusted operator’ naar ‘business cocreator’

Er is in elk geval nog een hele weg voor inkoop af te leggen van ‘trusted operator’ naar ‘business cocreator’. Zo is de betrokkenheid van inkoop bij belangrijke beslissingen in de laatste drie jaar niet of nauwelijks gewijzigd (zie figuur 3). Als het op acquisities aankomt, is de betrokkenheid zelfs sterk verlaagd. Nochtans blijkt dat CPO’s die meer betrokken worden bij die strategische beslissingen ook tot de meest performantie inkooporganisaties behoren.

Gelukkig beseffen de meeste CPO’s dat er op dat vlak nog werk aan de winkel is. Zo schat de meerderheid hun effectiviteit op het vlak van ‘business partnering’ op slechts 70%. Tegelijk uiten ze de ambitie om dat percentage de komende jaren op meer dan 90% te brengen. Gelukkig krijgt 75% ondersteuning van de top binnen het bedrijf, wat kan helpen om de ambities binnen de organisatie sneller te realiseren. Hoe snel een en ander daadwerkelijk wordt verwezenlijkt, zullen de komende CPO-studies uitwijzen.