Een flexibele supply chain is er twee waard in crisistijd
Welke lessen trekken bedrijven uit de pandemie?
De coronacrisis stelde al heel wat supply chains op de proef. Maar hoewel de voorbije maanden extreem moeilijk waren, doken op die korte termijn ook verschillende opportuniteiten op. Wat COVID-19 precies in supply chains heeft teweeggebracht, werd onder de loep genomen in een wereldwijde studie van Reuters Events, in partnership met IoT/M2M-specialist-Cal/Amp. Wat de exit uit de pandemie betreft, lijken organisaties die zich snel aan de veranderende omstandigheden weten aan te passen alvast een flinke voorsprong te hebben. Daarbij zullen risk management, transparantie en gerichte technologische investeringen een belangrijke rol spelen.
Voor het onderzoek werden 587 senior supply chain executives uit verschillende industrieën bevraagd. Van de respondenten was 31% afkomstig uit Europa, 40% uit Noord-Amerika en 29% uit Azië. Bij het onderzoek waren zowel verladers als (logistiek) dienstverleners betrokken.
Dienstverleners scoren beter in coronatijd
Laten we eerlijk zijn, heel wat bedrijven hebben zich compleet door het coronavirus laten verrassen. Het gebrek aan voorbereiding heeft een grote impact gehad op de manier waarop bedrijven de crisis wisten te trotseren. Vooral de bedrijven die geen degelijke risk management protocollen hadden, kregen het extreem moeilijk om de nodige flexibiliteit en transparantie aan de dag te leggen om samen met partners en klanten de crisis te kunnen aanpakken.
Verladers vinden wel dat hun logistiek dienstverleners vrij goed met de crisis omgaan. Gemiddeld kregen logistiek dienstverleners een score van 72% voor de manier waarop ze de zaken hebben aangepakt. De dienstverleners zelf daarentegen zijn minder te spreken over de aanpak van hun klanten. Zij kregen een gemiddelde score van amper 59% toebedeeld. Dat wijst op een grote spanning tussen beide groepen tijdens de voorbije onzekere maanden.
Toegegeven, zelfs in normale omstandigheden is het niet evident om supply chains af te stemmen op grote veranderingen. In volle coronacrisis – met extreem korte reactietijden – bleek dat helemaal een huzarenstukje. Bij 51% van de verladers vormde een gebrekkig zicht op de klantenvraag de grootste bottleneck tijdens de coronacrisis. Door de extreme volatiliteit van de vraag werd het voor verladers ook erg moeilijk om nog patronen in de vraag te ontdekken.
Daarnaast hebben sales en operations zich nog te veel als silo’s opgesteld, wat het delen van data enorm heeft bemoeilijkt. Maar in een crisis zoals deze is een goede samenwerking tussen die departementen belangrijker dan ooit om veranderingen in een vroeg stadium te detecteren. Daarnaast kan degelijke demand planning software helpen om datastromen binnen de organisatie te consolideren en procurement beter te managen.
Heeft just-in-time afgedaan?
Van de bevraagde verladers ondervond een beperkt deel (16%) problemen op het vlak van outbound verschepingen naar klanten. Belangrijker waren de verstoorde inboundstromen van leveranciers (33%). Dat is geen verrassing, aangezien de internationale export sterk werd bemoeilijkt door het sluiten van de grenzen. Doordat wegtransport lastiger werd, gingen ook steeds meer bedrijven via het spoor of over zee transporteren, wat de nood aan een goede intermodale logistieke planning heeft aangezwengeld.
Gezien de grote onzekerheden rond de klantenvraag, maakt de coronacrisis ook van voorraadmanagement een grote uitdaging. De voorbije jaren zagen we steeds meer voorstanders van een gestroomlijnde aanpak op het vlak van voorraadmanagement. Maar bij grote fluctuaties in de vraag krijgt die strategie het zeer lastig. De voorbije maanden is wel bewezen dat JIT-voorraden (just-in-time) moeilijk te combineren vallen met een robuuste supply chain, die met relatief grote schommelingen kan omgaan. Uiteraard zijn voorvallen zoals het opduiken van COVID-19 zeldzaam. Deze crisis bewijst dan ook niet per definitie dat bedrijven met strakke voorraden helemaal niet structureel met risico’s kunnen omspringen. Wel heeft COVID-19 de zwakkere positie van JIT-modellen in onzekere marktomstandigheden blootgelegd.
Het is dan ook waarschijnlijk dat we dergelijke modellen steeds vaker in vraag zullen stellen. Van de bevraagde verladers antwoordde de helft dat COVID-19 wellicht het einde van just-in-time praktijken zal betekenen, bij de logistieke dienstverleners waren dat er nog iets meer.
Pleidooi voor ‘dual sourcing’
Voorraadmanagement is uiteraard nauw gelinkt met sourcing. Tijdens de coronacrisis heeft de afhankelijkheid van één enkele leverancier veel verladers parten gespeeld. Vooral bedrijven die sterk afhingen van lagekostenleveranciers kregen rake klappen toen China in lockdown ging. Bedrijven die op dat moment zicht hadden op mogelijke alternatieven en dynamische sourcingprocedures hadden, konden op dat moment toch nog hun vel redden. De andere kregen vaak met onverwachts hoge kosten en kwaliteitsissues te maken als ze alsnog een nieuwe leverancier vonden.
De onderzoekers benadrukken dat heel wat bedrijven in de toekomst weliswaar voor een stuk afhankelijk zullen blijven van China voor hun basisgrondstoffen. Maar de ervaringen van de voorbije maanden zullen er wellicht wel toe leiden dat er meer op ‘dual sourcing’ en ‘near shoring’ wordt ingezet, om zo meer voorbereid te zijn op tijden van disruptie.
Bovendien zal het risico dat de levering van componenten door bepaalde gebeurtenissen in het gedrang komt een grotere rol gaan spelen bij de aankoopkeuzes. Ook ‘blind spots’ op het vlak van tier 1- en subleveranciers zullen steeds angstvalliger worden vermeden. Concreet gelooft 55% van de verladers dat COVID-19 de manier waarop we sourcen fundamenteel zal veranderen. Bij de groep dienstverleners ligt dat percentage opnieuw iets hoger.
Daarnaast merken we dat verschillende overheden momenteel proberen de productie opnieuw in eigen land te krijgen. Zo trok de Japanse overheid ongeveer 2,2 miljard dollar uit om terug meer productie naar Japan te brengen, in de hoop dat zo minder componenten vanuit China zullen worden gesourcet. Ook in Europa worden her en der initiatieven genomen om de productie opnieuw meer te regionaliseren. Het is aan de bedrijven om opportuniteiten op dat vlak op te volgen en er hun voordeel uit te halen.
Ook het modelleren van toekomstige risico’s kan helpen om beter voorbereid te zijn en in crisistijden op een meer constructieve manier met stakeholders te communiceren. Dat helpt ook om op crisismomenten de focus te bewaren en niet overvallen te worden door paniek.
Toekomst in e-commerce
De lockdown heeft veel consumenten richting e-commerce gedreven, zelfs mensen die voordien nooit online hadden gekocht. Zo bleek uit een Amerikaanse studie dat maar liefst de helft van de consumenten in maart en april hun boodschappen online deden. Een vijfde van de consumenten bestelde in die periode ook voor de allereerste keer zijn boodschappen via het internet.
In welke mate de stijgende trend naar nog meer e-commerce zich zal doorzetten, hangt af van de evolutie van het virus en de komst van een vaccin, maar dat de volumes hoog zullen blijven – zelfs als het virus stilaan wegebt – is intussen wel zeker.
Het is dan ook geen wonder dat 65% van de verladers in het onderzoek hun e-commerceoperaties (aanzienlijk) zagen stijgen. Uiteraard hangt daarbij veel af van de sector waarin bedrijven actief zijn. Retailers zijn in elk geval druk bezig hun businessmodellen te herbekijken met het oog op meer e-commerce. Tegelijk stemmen grote retailers zoals Walmart hun routing en capaciteitsmanagement af op kleinere winkelmandjes en kortere levertijden. Verder zal flexibele automatisering ongetwijfeld een grote rol spelen bij het verhogen van de competitieve slagkracht op online vlak in het (post-)coronatijdperk.
De weg naar een moeilijk herstel
Een goede post-COVID-19-herstelstrategie uitwerken blijkt een moeilijke zaak. Zeker nu er – op het moment van dit schrijven – nog geen vaccin op de markt is en lokale opflakkeringen schering en inslag zijn, blijft onzekerheid troef. Hoe het pad naar herstel er precies zal uitzien is dus koffiedik kijken. Aangezien de grote onzekerheden ons nog wel even zullen achtervolgen, komt het er vooral op aan de nodige flexibiliteit in de post-COVID-19-planning te voorzien. Daarbij zal het helpen wanneer organisaties terug vlot kunnen overschakelen op thuiswerken, op de momenten dat dat nodig is.
Zeker is wel dat de exit uit de pandemie een lange en moeilijke weg wordt. Van de bevraagde verladers antwoordde 43% dat ze intussen de eerste stappen naar een herstelstrategie hebben gezet, 19% heeft al een volledig plan uitgewerkt. Nog eens 34% beseft wel dat het belangrijk is om dat te hebben, maar is er nog niet aan begonnen. Slechts 4% meent dat er helemaal geen ‘recovery assessment’ nodig is. De meeste logistieke dienstverleners verkeerden op het moment van de bevraging nog in het beginstadium. Van hen was een derde bewust van de noodzaak aan een recovery assessment en evenveel bedrijven zijn daar ook al mee gestart. Van die groep had slechts 17% die oefening al afgerond. In elk geval zijn er binnen die groep maar heel weinig bedrijven (6%) die er het nut niet van inzien.
Apart en toch samen
Positief is wel dat de coronacrisis de samenwerkingsmogelijkheden op afstand exponentieel lijkt te hebben versterkt. Onder andere via SaaS wordt het voor bedrijven steeds beter mogelijk vlot op afstand samen te werken.
Bij de respondenten zaten zowel bedrijven die totaal geen ervaring hadden met ‘remote working’ als bedrijven die dat wel al in de vingers hadden. Ondanks dat verschil in ervaring, bleek het toch voor beide groepen een grote uitdaging om helemaal af te stappen van het fysieke contact en iedereen een vlotte toegang tot de interne systemen te garanderen. Interne VPN’s werden op het moment van de volledige lockdowns ook enorm belast. Bovendien was het niet altijd evident om de controle en visibiliteit over een beveiligde digitale omgeving te bewaren. Toch geven de verladers zichzelf een score van gemiddeld 77% op de vraag hoe vlot de transitie naar mobiel werken binnen de organisatie verliep. Bij de logistiek dienstverleners was dat 79% en bij de andere dienstverleners 84%. De ervaring die in een recordtijd op het vlak van werken op afstand is opgebouwd zal in elk geval van pas komen bij mogelijke rampscenario’s in de toekomst.
Opvallend is ook dat – hoewel het traditionele kantoor altijd naar voren werd geschoven als dé plaats om productief te zijn – de meeste bedrijven de productiviteit van hun medewerkers niet zagen terugvallen. Integendeel, de meeste respondenten zeggen dat medewerkers die op afstand werken zeer productief zijn. Bij solution providers is dat zelfs nog iets vaker. We moeten ons uiteraard wel afvragen of die productiviteit ook op de langere termijn kan worden volgehouden. Het spreekt voor zich dat perioden van lange isolatie niemand goed doen. Het inbedden van sociale activiteiten in digitale kantooromgeving kan een oplossing zijn om teams toch dicht bij elkaar te houden en vlot gemeenschappelijke doelen te blijven bereiken.
Technologie als katalysator voor herstel
Voor heel wat respondenten blijkt de invoering van innovatieve technologieën een belangrijke rol te spelen bij het herstel. Maar liefst 57% van de logistiek dienstverleners gaven aan dat ze hun technologie-uitgaven wilden opdrijven, 11% van hen plant zelfs significante investeringen. Een gelijke trend zien we bij de verladers. Binnen die groep wil 48% meer in technologie gaan investeren, waarbij eveneens 11% over significante investeringen spreekt. Van de logistieke dienstverleners wil slechts 7% de investeringen in technologie terugschroeven, bij de verladers is dat 12%.
Ook opvallend is dat 48% van de verladers en 49% van de logistiek dienstverleners van plan is hun technologische roadmap te versnellen. Als we dat koppelen aan het feit dat technologische investeringen vaak worden opgedreven, kunnen we wel stellen dat de pandemie eerder een positieve impact heeft op technologiebudgetten en implementaties. Het ziet er dus naar uit dat digital excellence – met de hulp van automatisering, edge computing en cloudgebaseerde supply chain visibiliteitstechnologieën – nog aan belang zal winnen. Maar uiteraard is het wel belangrijk dat die technologieën goed worden ingezet, binnen de juiste businessvisie. Een sterke en goed doordachte communicatie van die visie wordt cruciaal om de doelstellingen van teams te bereiken en zo het herstel echt te doen slagen.
TC
