De ultieme logistieke efficiëntie

Physical Internet (PI) is een open en globaal logistiek systeem op basis van fysieke, digitale en operationele interconnectiviteit via inkapseling, interfaces en protocollen. Het laat toe een efficiënt, duurzaam, flexibel en veerkrachtig logistiek web tot stand te brengen. Waar PI naar streeft, is een complete transformatie van de manier waarop goederen behandeld, vervoerd, opgeslagen, gemaakt, geleverd en gebruikt worden. Om uit te leggen hoe het werkt, gebruikt Benoit Montreuil graag de metafoor van het digitale internet. Wat als we een manier vonden om goederen te verplaatsen zoals data verpakt en verstuurd worden over het internet?

Logistiek heeft ons veel voordelen opgeleverd. Het is dankzij logistiek dat onze supermarkten vol exotisch fruit liggen en dat online aankopen netjes aan de voordeur geleverd worden. "Maar logistiek is het slachtoffer geworden van zijn eigen succes", vertelt professor Montreuil tijdens een uiteenzetting. "Heel veel vrachtwagens rijden leeg of vervoeren meer verpakking dan goederen. De CO2-uitstoot van transport- en logistieke activiteiten blijft stijgen in plaats van af te nemen, waardoor we ver verwijderd blijven van de Europese doelstellingen. Veel fabrieken en distributiecentra worden onvoldoende of fout benut, en producten blijven vaak te lang in magazijnen opgeslagen. De inefficiëntie in logistiek neemt bijzonder grote proporties aan. Marginale verbeteringen zullen niet volstaan om het tij te doen keren en tot efficiënte en duurzame logistiek te komen."

PI als duurzaam en efficiënt alternatief

In het Physical Internet bewegen goederen niet langer door verschillende, door één partij beheerde ontkoppelde netwerken maar door één geconnecteerd systeem. Zoals ook het digitale internet talloze individuele computers met mekaar verbindt. Het Physical Internet wordt dan de eBay van het goederentransport, met name een open markt voor transport en distributie. Net zoals over het digitale internet digitale informatiepakketten worden verstuurd, bewegen door het Physical Internet 'ingekapselde' slimme objecten.

De zogenaamde inkapseling gebeurt via modulaire 'black box' verpakkingen die getransporteerd worden doorheen een open en gedeelde infrastructuur.  De infrastructuur wordt benut door een wereldwijde gemeenschap van gebruikers die een beroep doen op gecertificeerde leveranciers. De leveranciers worden voortdurend beoordeeld op hun diensten zodat de kwaliteit van de dienstverlening in het geconnecteerde logistieke netwerk blijft verbeteren. Elke beweging doorheen het netwerk wordt gemonitord en getrackt voor een optimale visibiliteit.

Belangrijk: het Physical Internet behandelt niet de goederen op zich. Doorheen het netwerk bewegen enkel wereldwijd gestandaardiseerde containers. Niet de klassieke zeevrachtcontainers die we vandaag kennen maar modulaire verpakkingen, in verschillende standaardafmetingen, die als slimme objecten doorheen het netwerk stromen. Die modulaire verpakkingen zouden licht, traceerbaar, routeerbaar, verzegelbaar, herbruikbaar, recycleerbaar en eenvoudig samenstelbaar moeten zijn tot een groter volume. Kortom: in de plaats van de grote variëteit aan logistieke dragers en transportverpakkingen die vandaag in omloop zijn, moet één uniforme standaard ontstaan. Net zoals ook data op het internet op een standaard manier geformatteerd worden.

Binnen PI is een belangrijke rol weggelegd voor het Internet of Things (IoT). Dankzij het IoT kunnen objecten immers met het internet verbonden worden en met mekaar communiceren.

Samenwerken 4.0

De impact van PI op de manier waarop goederen opgeslagen en getransporteerd worden, is enorm. Een voorbeeld. Goederen die van de oostkust naar de westkust van de VS moeten, zijn gemakkelijk 120u. onderweg met de vrachtwagen, rekening houdend met de rusttijden van de chauffeur. Binnen het Physical Internet heeft transport meer weg van een estafetteloop. Vrachtwagen 1 rijdt 400km, waar een tweede chauffeur de trailer overneemt en opnieuw 400km aflegt. De eerste chauffeur keert terug naar huis met een andere volle trailer. Containers kunnen op de overdrachtpunten net zo goed op een trein gezet worden of LTL-zendingen (less than truckload) kunnen gecombineerd worden om volle vrachtwagenladingen te vormen. Die manier van werken zou de transporttijden maar liefst halveren aangezien goederen niet stilstaan terwijl de chauffeur rust of eet. Cruciale voorwaarden voor succes zijn weliswaar dat alle componenten, van het WMS (Warehouse Management System) tot de systemen voor routering en tracking, open en geconnecteerd zijn, en dat partijen op een veel grotere schaal dan vandaag samenwerken.

Ook de rol van de distributiecentra en zelfs van fabrieken verandert voorgoed. Het worden open centra waar goederen van verschillende partijen respectievelijk opgeslagen en geassembleerd worden. Er wordt met standaardtarieven en -contracten gewerkt, en leveranciers worden voortdurend gemonitord en beoordeeld om een hoge kwaliteit te garanderen. Een manier om niet alleen capaciteit optimaal te benutten maar ook om goederen te produceren dichter bij de plaats van consumptie.

Van zodra de modulaire standaardverpakkingen ingeburgerd zijn, zullen ook heftrucks, conveyors, magazijnstellingen en ander logistiek handlingmaterieel er op aangepast moeten worden, om het potentieel ervan optimaal te kunnen benutten. Die afstemming is belangrijk om de modulaire containers snel en naadloos doorheen het netwerk te laten bewegen.

Utopie?

Dat de mate van innovatie die het Physical Internet vereist bijzonder groot is, lijdt geen twijfel. Toch is het volgens professor Montreuil bijlange geen utopisch idee. "Een big bang in de logistieke wereld hoeven we niet te verwachten, maar heel wat bedrijven onderzoeken vandaag al hoe ze het 'fysieke internet' mee kunnen vormgeven. In een eerste fase zal gebruik moeten worden gemaakt van de bestaande middelen en infrastructuur, en het zal tijd vragen om voldoende kritische massa te vergaren alvorens het tot een meer grootschalige adoptie kan komen", zegt hij.

Samenwerking zal ook op een heel ander niveau moeten gebeuren dan vandaag, en bovenop technologische en infrastructurele doorbraken, alsook innovatie in businessmodellen, zullen de geesten ervoor moeten rijpen. Toch heeft een simulatie in Frankrijk met een aantal grote retailers en hun 100 grootste leveranciers al getoond dat het technologisch mogelijk is en bovendien economisch rendabel is. De CO2-uitstoot bleek drie keer lager te liggen dan in de huidige situatie en de kostenbesparingen liepen op tot 26%.

"We beschouwen dit niet als een theoretisch of vrijblijvend concept. De huidige opzet van logistiek loopt tegen zijn grenzen aan. Het is noch efficiënt, noch duurzaam. Met het Physical Internet reiken we een visie aan voor een duurzame en progressief uitrolbare oplossing. Een antwoord op het grote duurzaamheidsvraagstuk in logistiek", besluit professor Montreuil.