De uitdagingen van versdistributie

Bestelbusjes staan in rijen achter elkaar aan te schuiven in de smalle straten in Amsterdam. Ze gaan voetje voor voetje vooruit. Duizenden afnemers zijn aan het wachten op hun verse producten. Verschillende verse producten die door meerdere busjes op dezelfde dag worden geleverd. Want nee, vis mag toch niet in hetzelfde bestelbusje als groenten. Leo Nolen, directeur bij Vers & Fijn Benelux b.v., ziet dat niet als een probleem: “Ik beschouw het eerder als een passieve uitdaging. Met de huidige businessmodellen gaat het faliekant fout.” Met Vers & Fijn probeert hij het aantal bestelbusjes in te perken door bestelorders te bundelen.
 
De bestellingen kunnen over heel Nederland binnen anderhalf uur geleverd worden, aangezien het hoofdkantoor van Vers & Vrij in het centraal gelegen Nieuwegein ligt. Daar bevindt zich een eigen warehouse voor de opslag van verse etenswaren. “Wij hebben bijna geen voorraad. Enkel voor ambachtelijke bedrijven uit Italië en Portugal houden wij een voorraad aan”, geeft Leo Nolen mee.

Voeding in functie van de consument

Vers & Fijn brengt voedselproducenten en zakelijke afnemers samen door de inzet van slimme en efficiënte logistiek. Er zijn verschillende tendenzen waarop Vers & Fijn een antwoord probeert te geven. Zo zoeken producenten nieuwe kanalen om hun producten bij de afnemers te krijgen. Er komen steeds minder traditionele groothandels aan te pas. “Groothandels gaan compleet onderuit. Ze zijn te veel een doorschuifsysteem en creëren onvoldoende toegevoegde waarde”, constateert Leo Nolen. “Binnen tien jaar schat ik dat er van de veertig huidige supermarkten nog een derde zal overblijven.”
 
De zakelijke afnemers van Vers & Fijn zijn winkels, zorgbedrijven, horecaketens, supermarkten en afhaalpunten. Maar het gaat ook steeds meer over consumenten die door de rol van e-commerce hun eten online bestellen en dat aan huis geleverd willen hebben. Ze willen gezonder consumeren of gaan op zoek naar lokale producten. Door de globalisering krijgen we bovendien nieuwe inwoners die ook hun specifieke producten wensen, bijvoorbeeld halalproducten. En iedereen verwacht dat ze op gelijk welke plaats de hele dag door kunnen eten.

Bovendien neemt het aantal kleine ambachtelijke voedselbedrijven toe. Steeds meer professionals vinden in voeding hun passie. Ze vinden het leuk om taarten te bakken of kaas te maken. Maar er komt veel meer bij kijken: de voedselveiligheid of de etikettering, bijvoorbeeld. Hun grootste probleem om te groeien is de distributie van hun producten. Lokale klanten kunnen ze nog gemakkelijk zelf bedienen, maar daarbuiten wordt het moeilijk en dus verliezen ze snel veel omzet. Transport en distributie uitbesteden ligt niet in de aard van kleine producenten. Ze ervaren dat als controleverlies.
 
En wil het nu juist die samenwerking zijn waar het in de toekomst om zal draaien. Bedrijven die elkaar vinden en aanvullen. Volgens het ING-rapport Food 2030 moeten bedrijven evolueren naar “een mindset waarbij samenwerking leidt tot meer toegevoegde waarde”. Daarbij moet “de binding tussen voeding en consument centraal staan”. Bovendien leidt een kortere voedselketen tot een daling in de lead times, de kosten, het transport en de CO2-productie.

Afnemers rechtstreeks in contact met producenten

In januari 2018 richtte Vers & Fijn het voedselplatform VersTrade op. Op dit moment maken al een tachtigtal leveranciers van de bestelsoftware gebruik. Op de handelsbeurs Horecava werkte het voedselplatform aan zijn naamsbekendheid, waarna ruim 200 horecazaken zich aansloten. Het doel is om dit jaar naar 500 aansluitingen en 140 leveranciers te groeien.
 
VersTrade is een overzichtelijk platform waar vraag en aanbod samenkomen. De producent kan op het platform zijn eigen producten, prijzen en profiel in de kijker plaatsen. Als een restaurant bijvoorbeeld spaghettisaus bestelt, komt dat order bij VersTrade binnen. Het wordt doorgegeven aan de distributielijn van Vers & Fijn, die de bestelling zes dagen per week levert en indien nodig ook op zondag.
 
De producten die op het platform worden aangeboden, gaan van vlees, vis, zuivel, brood en banket, drank, delicatessen tot mediterrane producten. Volgens Leo Nolen kan vis perfect bij andere producten in de bestelwagen. “Zolang het goed verpakt is, is er geen probleem. Je moet je bestuurders ervan bewust maken dat verschillende producten enkel samen in één wagen kunnen als de dozen bijvoorbeeld deksels hebben. Onverpakt voedsel is hoe dan ook ‘not done’ in Nederland.”
 
Op VersTrade kunnen afnemers kiezen tussen verschillende tijdslots. Hoe ruimer het tijdslot dat ze kiezen, hoe goedkoper het wordt. De logistieke kosten worden doorgerekend aan de afnemer en komen dus niet op de nek van de producent terecht. Een revolutionair model noemt Nolen het. De afnemers doen ook rechtstreeks zaken met de producenten die bij VersTrade aangesloten zijn. De producent bepaalt de prijs. Vers & Fijn neemt een pure logistieke en intermediaire rol op zich. Het waarborgt wel de productintegriteit. Zo moeten bestuurders erop letten of er breuken zijn, of de temperatuur juist is en of het product correct verpakt is.
 
Vers & Fijn heeft ook in zijn planningssysteem geïnvesteerd en kan nu dankzij slimme ICT efficiënter plannen. Terwijl het bedrijf vroeger wel drie tot vier keer op een dag de planning moest aanpassen, wordt nu nog slechts één keer per dag gepland. Dat is mogelijk dankzij het Big Data centrum. Daardoor kan Vers & Fijn op voorhand voorspellen hoeveel orders er zullen worden geplaatst. Die voorspelbaarheid helpt ook de wagenpark-, chauffeur- en ritplanning vooruit.

Het kostenmodel van VersTrade

De producent kan bij VersTrade tussen drie kostenmodellen kiezen: een basis, een premium of een premium+. Voor het basismodel betaal je als producent eenmalige inschrijfkosten van 495 euro. Daarvoor krijg je toegang tot het platform om je profiel aan te maken en een assortiment van 50 producten online aan te prijzen. Bij het premiummodel bedragen de aansluitkosten 895 euro en kun je 200 producten aanbieden, waarbij je ook gebruik kunt maken van video’s. Het model premium+, tot slot, kost je eenmalig 1495 euro. Je kunt meer dan 200 producten beschikbaar stellen, aangevuld met video’s en data. Voor elke transactie die over het platform gemaakt wordt, wordt vijf procent van de omzet gevraagd.
 
Een gebruiker, zoals een restaurantuitbater, hoeft geen kosten te betalen om een profiel op VersTrade aan te maken. Per standaardlevering wordt er wel 25 euro gevraagd om de distributiekosten te financieren. Een standaardlevering betekent een levering van ’s morgens tot ’s middags. Indien de afnemer het product heel snel geleverd wil hebben, dan betaalt hij een kleine toeslag.
 
Afnemers kunnen op VersTrade op twee manieren aan de leverancier betalen. Er is de realtime betaalmethode iDeal en er is de betaaloptie AfterPay. Bij AfterPay wordt er pas betaald nadat je als afnemer de goederen hebt ontvangen. AfterPay laat de leverancier ook steeds weten of de afnemer een betrouwbaar bedrijf is, dat effectief betaalt. Zo is de leverancier zeker van zijn geld.

Duurzame voertuigen om maatschappelijk verantwoord te ondernemen

Het aantal kleine voertuigen op het Nederlandse wegennet neemt sterk toe. De groei van de online supermarkt Picnic, de webshop Bol.com en soortgelijke ondernemingen bevorderen dat aantal. Er rijden zo’n 852.000 bestelvoertuigen rond, waarvan een vierde voor de horeca. Alleen al voor de horeca wordt in Nederland 15 miljoen kilometer per jaar gereden. En bestelwagens zijn dan nog eens veel vervuilender dan vrachtwagens.
 
Utrecht, Amsterdam en Rotterdam slaan intussen de handen in elkaar om tegen 2019 nog enkel elektrisch beleverd te worden. Vers & Fijn werkt al met Utrecht samen om in de binnenstad elektrisch te leveren. Het beschikt daarvoor over twee types distributievoertuigen. Om over de smalle grachten te kunnen, is er een kleinere wagen en voor de buitengebieden is er een grotere wagen. Doordat Vers & Fijn bovendien orders bundelt, hoeven er minder voertuigen ingezet te worden en wordt het aantal gereden kilometers beperkt.
 
De voertuigen die rondrijden, zijn duurzaam. Ze bevatten een elektrisch koelsysteem, Sol(c)ar. Op het dak zijn zonnepanelen aangebracht die de wagen van stroom voorzien. Dat heeft als voordeel dat de lading continu gekoeld wordt zonder dat daarvoor extra brandstof wordt verbruikt. Bovendien maken de wagens weinig geluid wanneer ze stilstaan om te laden of te lossen.
Leo Nolen: “Tegenover dieselmotoren betekenen de zonnecellen die we inzetten een enorme besparing en dat geldt ook voor het milieu. De CO2-uitstoot reduceren we hiermee aanzienlijk.”
 
Aangezien Vers & Fijn geen handelaar is, maar zich enkel bezighoudt met logistiek, kan het de voertuigen optimaal vullen. Overdag worden de stromen van business-to-business gebundeld, ’s avonds die van business-to-consumer. Vanuit het platform VersTrade kunnen meerdere orders in één keer worden geleverd. Vers & Fijn kan maatschappelijk verantwoord ondernemen dankzij de kortere keten en grotere transparantie en gaat op die manier voedselverspilling tegen.
 
Nog een manier waarop Vers & Fijn minder voedsel verspilt, is door de samenwerking met de Voedselbanken. Zij zijn vragende partij voor verse producten. En dat terwijl verschillende leveranciers van versproducten nog steeds veel etenswaren weggooien. Wanneer producenten producten die nog houdbaar zijn, niet meer kunnen verkopen, vraagt Vers & Fijn hen om ze goed te verpakken. Op termijn is het de bedoeling die etenswaren kosteloos naar de Voedselbanken te brengen.