Autonomie voor deelgebieden binnen consortium

Linkeroever, de Scheldetunnel, het Oosterweelknooppunt en de Kanaaltunnels maken samen de Antwerpse Ring rond. De Kanaaltunnels sluiten aan op het Oosterweelknooppunt, waar de rijbanen van de brede Scheldetunnel boven elkaar worden gebracht. De Kanaaltunnels omvatten vier kokers die per twee op elkaar gestapeld liggen. De onderste kokers sluiten aan op de Ring richting Nederland, de bovenste buigen af richting het Sportpaleis en de E313. De huidige Ring in het noorden van Antwerpen ondergaat een enorme metamorfose om de leefbaarheid in de stad te verhogen. Het viaduct van Merksem verdwijnt en de nieuwe Ring wordt ondergronds gebracht en deels overdekt. Op die overkappingen in de zone van de R1 tussen A12 Noord en E313 worden meerdere ringparken aangelegd. Om die werken uit te voeren wordt het verkeer op de R1 tijdelijk omgeleid via de Bypass.

Deze opdracht is in zijn geheel toegewezen aan de tijdelijke maatschap ROCO – Rechteroever Compleet. Daarin zitten negen bedrijven: BESIX, BESIX INFRA, Cordeel, DEME, Denys, Willemen Bouw, Jan De Nul, Van Laere en Willemen Infra. “Momenteel is de volledige Kanaalzone in uitvoering en is ook de vork, waar de tunnels afdraaien naar het noorden en zuiden, in volle productie”, vertelt projectdirecteur Jeroen Philtjens. “In de zone R1-Noord zijn de werken aan de Bypass volop bezig.”

Functionele aansturing vanuit koepel

Net als COTU en Rinkoniên Oosterweelknooppunt werkt het consortium ROCO volledig geïntegreerd. “Voor het ontwerp rekenen we op externe studiebureaus. Voor de uitvoering bestaan de gemengde teams voor ongeveer zestig procent uit personeel van de negen partnerbedrijven en voor zo’n veertig procent uit externen”, vertelt Jeroen Philtjens. “In het consortium zitten 1.200 technische profielen, ongeveer gelijk verdeeld tussen ontwerp en uitvoering. Door die omvang proberen we ons te organiseren als een bedrijf met projecten. We hebben een koepel waarin we omschrijven hoe we willen werken en de processen bepalen, en waarin de financiële afhandeling plaatsvindt.”

Binnen ROCO zijn zeven deelprojecten opgezet. Die werken zelfstandig, hebben hun eigen P&L en rapporteren aan de koepel. “Elk deelgebied heeft een eigen manager die verantwoordelijk is voor de volledige scope binnen dat gebied. Dat gaat van contractbeheer, kostencontrole en technische profielen aanstellen tot ontwerp, omgeving, milieu en veiligheid. Een deelgebied organiseert zijn werk binnen de kaders bepaald door de koepel”, legt Jeroen Philtjens uit. Zo bewaken functioneel verantwoordelijken binnen de koepel de aanpak en uniformiteit over de deelgebieden, wisselen ze inzichten uit en sturen ze de personen binnen de deelgebieden functioneel aan. “Het is een matrixstructuur waarin de hiërarchische lijn primeert op de functionele.”

Verder zit in de koepel een onderdeel wat Shared Services is genoemd. Die ondersteunen de deelgebieden bij aspecten die hun deel overstijgen, zoals de afvoer van grond. “We willen vermijden dat elk deelgebied zelf een afzetlocatie moet zoeken”, licht Jeroen Philtjens toe. “Ook waterzuivering zit bij de Shared Services, want de twee waterzuiveringsinstallaties op het project verzamelen water van meerdere deelgebieden. Andere voorbeelden zijn betonleveringen, inzet van materieel en strategische aankopen. Alles wat specifiek is voor een deelgebied zit op dat niveau. Door die aanpak verhogen we de efficiëntie voor het volledige consortium.”

Behapbare planning via tijd-wegdiagram

De planning is een belangrijk sturingsinstrument binnen het NEC4-contract tussen Lantis en ROCO.

Jeroen Philtjens: “In de koepel komt de planning van de deelgebieden samen en bewaken we het overzicht op de planningsraakvlakken. Door NEC4 worden wijzigingen of verstoringen in de planning snel zichtbaar. Daardoor kunnen we beter inschatten wat de impact op de einddatum is en tijdig ingrijpen.”

Een valkuil binnen het project was om alles te snel in detail te plannen. Bij elke wijziging moest de hele planning worden herzien. “De kunst bestaat erin voldoende gedetailleerd te plannen zodat je de belangrijkste sturende factoren in beeld krijgt, zonder te verzanden in details zodat je het project blijft begrijpen”, meent de projectdirecteur. “Je wil vat hebben op de invloed van een wijziging in een bepaald deel op de andere delen. Dus moet je wel op een hoger niveau plannen, daar de invloed bepalen en pas daarna dieper gaan. Voor ons helpt het om binnen de deelgebieden met tijd-wegdiagrammen te werken.” In het tijd-wegdiagram is de tunnel over de lengte uitgetekend op de horizontale as en de tijd op de verticale as. De activiteiten zijn uitgezet met verschillende arceringen. Denk aan grondwerken, bouwkuip, funderingen, enzovoort. “Het is een heel sterke tool om de relaties tussen alle activiteiten te visualiseren en te zien waar potentiële obstakels zijn. Bovendien helpt het om de planning begrijpelijk te maken, zowel naar interne communicatie als naar sturing op de raakvlakken tussen de verschillende deelgebieden. Ook voor externe communicatie, bijvoorbeeld met de omgeving, geeft het een goed overzicht.”

Minimale impact op bestaand wegennet

Een belangrijke uitdaging bij de (her)aanleg van de Kanaaltunnels en R1-Noord is dat de werfzones overlappen met bestaande verkeersstromen, zowel van voertuigen als van schepen. Die moeten met zo min mogelijk hinder kunnen blijven doorgaan. Dat is geen sinecure, want door de werken in de Kanaalzone is ongeveer de helft van het kanaal ingenomen door een grote bouwkuip. “Die neemt veel plaats in beslag waardoor op het Albertkanaal slechts eenrichtingsverkeer mogelijk is”, aldus Jeroen Philtjens. “Een schip moet aan de ene kant wachten tot het schip van de andere kant voorbijgevaren is. Om een goede en veilige doorstroming van de schepen te garanderen, wordt een zogenaamd Vessel Traffic Services-systeem (VTS) gebruikt waardoor de snelheid in die zone wordt beperkt.”

Om de impact op de omgeving te beperken, legde ROCO speciale vakwerkbruggen aan. “Die gebruiken we voor ons werfverkeer. De kruisingen met het onderliggende wegennet blijven daardoor minimaal en we verhogen de veiligheid. We proberen de aan- en afvoer van materialen, gronden, grondstoffen, enzovoort, te maximaliseren via het water en via het eigen wegennet dat we aanleggen. Al zal dat nooit voor de volle honderd procent lukken.” Zo heeft ROCO twee betoncentrales gebouwd op een gedempt stuk van het Straatsburgdok. “Alle beton dat op de werf nodig is, maken we daar en vervoeren we met betonmixers naar onze locaties. De granulaten, zoals zand, worden via het water aangeleverd en op dat extra land opgeslagen. Voor de afvoer van gronden hebben we een nieuwe kade gebouwd. In het project komt ongeveer negen miljoen kubieke meter grond vrij. Meer dan de helft daarvan zullen we tijdelijk op die kade stockeren en dan overslaan op schepen die de grond naar een afzetlocatie afvoeren.” In het noorden zette ROCO dan weer de tijdelijke opslagzone (TOP) A12 op en bouwde een brug ernaartoe. “Daar zal onder andere vrijgekomen beton worden gebroken om het nadien te hergebruiken als onderfundering van de nieuwe wegen. Grond die we nog niet onmiddellijk kunnen afvoeren op het project, slaan we daar tijdelijk op.”

Monitoring met drones

Zoals de andere consortia omarmde ROCO nieuwe tools of manieren van werken om het project succesvol uit te voeren. Om de inzet van materieel vlot te laten verlopen, gebruikt het team Bullswap. “Niet alleen de negen partnerbedrijven zetten daar hun beschikbare materieel op, maar we vragen dat ook aan de externe partijen”, gaat Jeroen Philtjens verder. “Als een deelgebied bepaald materieel nodig heeft, kijkt het in die tool wat beschikbaar en roept het af. De registratie en opvolging zitten er eveneens in verwerkt.” Daarnaast gebruikt ROCO de tool Conneqtr voor digitaal toegangsbeheer. “Enerzijds om aan onze wettelijke verplichtingen te voldoen, anderzijds voor bevoegdheidscontrole. We integreren in de tool namelijk wie waarvoor bevoegd is. Tegelijk laat het ons toe aan te tonen welke personen op welk moment aan het project hebben gewerkt en de gemaakte kosten te verantwoorden.”

Tot slot voert ROCO wekelijkse dronevluchten uit over de volledige werf. “Die informatie verwerken we met de software Propeller. We gebruiken de dronedata om de actuele situatie van onze hoeveelheden vast te leggen, grondstromen op te volgen, de opslaglocaties te monitoren en om de voortgang te visualiseren. De data uit Propeller worden heel breed en heel dankbaar door het hele team ingezet.”

LV