Amerikaanse bedrijven houden van Belgische logistiek

Onlangs lanceerde de Amerikaanse Kamer van Koophandel in België (AmCham Belgium) met ‘Year of logistics’ een initiatief dat het belang van de Amerikaanse bedrijven voor de Belgische logistieke sector moet onderstrepen. AmCham Belgium trapte zijn ‘jaar van de logistiek’ af met de publicatie van een onderzoek naar het logistieke belang van Amerikaanse bedrijven in ons land. Later dit jaar staan nog verschillende evenementen, bedrijfsbezoeken en vergaderingen van werkgroepen op het programma. “Voor heel wat Amerikaanse bedrijven vormt België de toegangspoort tot de Europese markt”, zegt Marcel Claes, chief executive bij AmCham Belgium. “Tegelijk fungeert België daarbij als een belangrijke hub in de internationale supply chain van Amerikaanse ondernemingen.”
 
De logistieke branche is een onmisbare pijler van de Belgische economie. Ze vormt een belangrijke bron van werkgelegenheid en economische activiteit. Het is bovendien een sector die blijft groeien en waarin Amerikaanse en andere internationale bedrijven sleutelposities innemen. “De sector blijft ten onrechte soms wat onder de radar”, stelt Marcel Claes, “ondanks zijn grote economische impact.” Met een omzet van 18,8 miljard euro is de logistiek in België goed voor 7,6% van het BNP. De Nationale Bank becijferde het belang van de logistiek op zowat 8% van de totale tewerkstelling in ons land.

Levendig ecosysteem

Een belangrijke bemerking daarbij is dat de logistieke sector steunt op de intense samenwerking doorheen de supply chains van alle betrokken bedrijven, groot en klein. De complexiteit van die supply chains vereist verder jobs met vaardigheden en expertise op alle niveaus, van laag- tot hooggeschoolde profielen. Bovendien is de logistiek een branche met behoorlijk wat indirecte effecten. Uit een enquête van AmCham Belgium blijkt dat 77% van de bevraagde bedrijven de dienstverlening van third-party logistics providers (3PL) inschakelen. Bijna vier op tien bedrijven participeren in regionale clusters. Een kwart werkt samen met kmo’s.
 
De studie van AmCham Belgium bevestigt het beeld van de Belgische logistieke sector als een levendig ecosysteem met een dicht netwerk van internationale en lokale bedrijven: zowel producenten en leveranciers, als dienstverleners, consultants en publieke instellingen. Die brede waaier vinden we ook terug bij de Amerikaanse bedrijven die in ons land actief zijn rond logistiek. Ook dat zijn zowel grote industriële bedrijven die hier produceren en vanuit België de distributie naar de Europese markt organiseren, als logistieke spelers die diensten aanbieden rond transport, opslag en fulfilment.

Europese koopkracht

Het belang van België als internationale hub is gegroeid vanuit de ligging van ons land. De meeste grote internationale – en Amerikaanse – bedrijven die zich in België hebben gevestigd, deden dat niet meteen om zich op de Belgische markt te richten. Ze kwamen naar ons land voor de rol die België speelt als toegangspoort tot de Europese markt, met name via zijn zeehavens en luchthavens. In een straal van vijfhonderd kilometer rond België bevindt zich zowat zestig procent van de Europese koopkracht. De geografische locatie van België en de nabijheid van zoveel potentiële klanten maakt van ons land een bijzonder interessante locatie om in de uitbouw van logistieke operaties te investeren.
 
De bevraagde Amerikaanse bedrijven wijzen vooral op het belang van de aanwezige infrastructuur in de Belgische zeehavens – die is van wereldklasse, stellen ze – aangevuld met een dicht netwerk van wegen, spoorwegen, binnenvaart en pijpleidingen. De Amerikaanse bedrijven maken het meeste gebruik van vervoer via weg, lucht en zee, al combineren ze dat doorheen de supply chain ook graag met andere vervoersmodi. De helft van de bevraagde bedrijven zijn actieve gebruikers van intermodaal transport.
 
Andere redenen waarom Amerikaanse bedrijven in België investeren, zijn de productiviteit van de Belgische logistieke medewerkers en hun meertaligheid. Om dat niveau te handhaven en verder te verbeteren, blijft de continue opleiding van logistieke medewerkers noodzakelijk. In bepaalde gevallen – onder meer in magazijnen – kan automatisering het nijpende tekort aan medewerkers met de juiste vaardigheden helpen oplossen.
M. Claes: “België beschikt niet alleen over een gespecialiseerde infrastructuur, maar biedt ook een unieke knowhow, de juiste vaardigheden en een sterke productiviteit. Onder meer door in te zetten op innovatie is België uitgegroeid tot een wereldwijde specialist in logistieke oplossingen voor farma en chemie.”
 
Zo zijn de Belgische zeehavens internationaal gewaardeerd voor de opslag, handling en distributie van chemische producten en gassen. Meer nog, na Houston is Antwerpen vandaag de grootste haven voor chemie en petrochemie.

Strategische investering

Twee derde van de bevraagde Amerikaanse bedrijven omschrijft België als bijzonder belangrijk voor hun logistieke activiteiten. Meer dan de helft geeft aan dat het strategische belang van ons land op het vlak van logistiek de voorbije vijf jaar alleen maar is toegenomen. De meerderheid van de bevraagde ondernemingen blijft de komende jaren in ons land investeren, al gaat het de komende vijf jaar grotendeels over kleinere, incrementele inspanningen. “Locatie, infrastructuur en knowhow zijn bijzonder belangrijke troeven voor de Belgische logistieke sector”, stelt Marcel Claes. “Willen we onze positie behouden en mee genieten van de snelle volumegroei in de logistiek – onder meer door de toename in e-commerce – dan moeten we een antwoord vinden op een aantal uitdagingen.”
 
De Amerikaanse bedrijven zijn met name bezorgd over de evolutie van de mobiliteit en van de arbeidsmarkt. Naarmate de wegen dichtslibben, verliest ons land een deel van zijn logistieke aantrekkingskracht. Ook het gebrek aan flexibiliteit in de arbeidswetgeving en de hoge loonkosten doen bedrijven uitkijken naar oplossingen in de buurlanden.
M. Claes: “Over het algemeen blijft België bijzonder competitief op het vlak van logistiek. Toch doet Nederland het in grote lijnen wellicht nog net iets beter.”

Het potentieel van de Belgische logistieke sector staat echter buiten kijf, al blijft het zaak om verder te investeren en te innoveren.

Logistiek ontsnapt niet aan disruptie

Bij de voorstelling van het onderzoek van AmCham Belgium gaf ook Alex Van Breedam enige toelichting bij de stand van zaken in de logistieke sector. Van Breedam is verbonden aan de Antwerp Management School en de KU Leuven, en is CEO van Tri-Vizor, een bedrijf dat partnerschappen ontwikkelt tussen logistieke partijen. Voor Alex Van Breedam is het duidelijk: ook de logistiek ontsnapt niet aan disruptie. “De ‘disruptors’ staan al voor de deur”, zegt hij. “We hebben het voordeel dat België het land is met de grootste densiteit van logistieke stromen in de wereld. Ik ben ervan overtuigd dat we die positie nog kunnen versterken, al moeten we daarvoor eerst een paar belangrijke hindernissen overwinnen.”
 
Met name de beladingsgraad van de vrachtwagens blijkt een groot probleem. Volgens cijfers van het World Economic Forum rijdt één op vier vrachtwagens leeg rond. Volle trucks zijn bovendien niet echt vol te noemen. De gemiddelde ‘fill rate’ bedraagt amper 57%. “Dat zijn cijfers van bijna tien jaar geleden”, zegt Alex Van Breedam. “Intussen is de situatie alleen maar verslechterd.” Dat heeft alles te maken met het veranderende gedrag van de consument. Niet zozeer het volume van de consumptie wijzigt, wel de manier waarop die consumptie plaatsvindt. “We kopen vaker kleine hoeveelheden, meer en meer online ook. Dat heeft een enorme impact op de organisatie van de aanvoer van goederen.”

Het fysieke internet

Bovendien zijn er nog enkele bijkomende trends die de druk op de logistiek alleen maar opvoeren. Zo is er het probleem van de congestie op de Belgische wegen. De gemiddelde snelheid van een vrachtwagen is sinds de jaren zestig van ongeveer zeventig kilometer per uur gedaald tot een goede vijftig kilometer per uur. “Dat staat uiteraard haaks op de vraag van de consument naar almaar snellere leveringen”, zegt Alex Van Breedam. Tegelijk is er ook sprake van vergrijzing onder de chauffeurs, waardoor er op termijn een ernstig tekort dreigt. Al die elementen samen leiden tot een impasse: de vraag naar logistieke oplossingen was nooit zo groot, terwijl de zwakke beladingsgraad, de congestie op de wegen en het gebrek aan chauffeurs voor een ontoereikend aanbod zorgen.
 
“We moeten meer in termen van duurzame logistiek denken”, stelt Alex Van Breedam. “Een mogelijke oplossing bestaat uit het fysieke internet.” Het idee grijpt terug naar de evolutie in de telecomsector. “Vroeger legden bedrijven datalijnen aan tussen elkaar. Daaruit is het internet gegroeid, zoals we het vandaag kennen. Het zou geweldig zijn dat principe op de logistieke sector toe te passen.”

Het idee is dat iedereen toegang krijgt tot de beschikbare capaciteit in een vrachtwagen. Dat zou het probleem van de lege terugritten en lage beladingspercentages kunnen oplossen.
A. Van Breedam: “Innovatie kan de logistieke stromen helpen reduceren. Zelfrijdende trucks kunnen op termijn het tekort aan chauffeurs opvangen. In eerste instantie kunnen we echter veel voordeel halen als we de beschikbare capaciteit efficiënter delen en gebruiken. Dat zou de hele sector al meteen een flinke stap vooruithelpen.”

Extra

Nieuwe technologieën bieden opportuniteiten

De komst van nieuwe technologieën zorgt mogelijk voor disruptie in de logistiek. Evengoed bieden ze nieuwe kansen. 3D-printing is zo’n technologie die een grote impact kan hebben op de organisatie van de logistieke stromen. “De technologie biedt vooral de opportuniteit om bepaalde logistieke problemen op te lossen”, zegt Raoul Leering, head of International Trade Analysis bij ING. “Wanneer een bedrijf erin slaagt op grote schaal met 3D-printing te produceren, dan heeft het er geen belang meer bij naar lagelonenlanden uit te wijken. Anders gezegd: de productie kan dan veel dichter bij de klant plaatsvinden, waardoor de logistieke behoefte grondig verandert.”
 
Abbott heeft daar intussen al ervaring mee. “Vroeger vond de productie van hartklepprotheses enkel in de VS plaats”, vertelt Mathijs Luts, supply chain director EMEA en India bij Abbott. “Vandaag printen we zo’n prothese in 3D. We versturen de protheses met een koerier naar het ziekenhuis waar de patiënt verblijft. Stel dat we in het ziekenhuis zelf zouden printen, dan verandert dat logistieke proces. We zouden bovendien nog sneller op de specifieke behoeften van de patiënt kunnen inspelen.”
 
Bieden ook drones een mogelijke opportuniteit voor de logistieke sector? Een recente studie van PwC en Agoria dicht de Belgische drone-industrie tegen 2020 een omzet van 400 miljoen euro en duizend extra arbeidsplaatsen toe. Het onderzoek bevestigt het gevoel dat de drone vandaag in de bedrijfswereld een trendy onderwerp is. “Heel concreet gebeurt er in België nog niet veel mee”, zegt Patrick Leysen, CEO van pakjesdienst Parcify, een dochteronderneming van Bpost. “Met name de wetgeving vormt momenteel nog een grote drempel. Bovendien blijft voor het transport van pakjes of andere goederen de capaciteit van een drone momenteel nog erg beperkt.”
 
Dat bedrijven vandaag de mogelijkheden van de drone onderzoeken, wijst echter op een bepaalde behoefte. “Het is absoluut noodzakelijk te blijven zoeken naar innovatie rond ‘last-mile delivery’”, stelt Patrick Leysen. “De logistieke component vormt almaar vaker een onderdeel van het product en van de klantenervaring. De differentiatie kan zich dus ook in het logistieke luik bevinden.”